Azərbaycan, Bakı, 18 aprel / Trend , müxbir D.Xatınoğlu/ Əfqanıstan XİN rəhbəri Rəngin Dadfər Spantanın Trend İnformasiya Agentliyinin Fars redaksiyasına eksklüziv müsahibəsi.
- Əfqanıstanla Azərbaycan arasında mövcud əlaqələri necə qiymətləndirirsiniz və iki ölkə arasındakı əməkdaşlığın perspektivlərini necə görürsünüz?
- Əfqanıstan İslam Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında xoş münasibətlər mövcuddur və inanıram ki, iki müsəlman ölkəsinin qədim tarixi əlaqələri nəzərə alınmaqla bu münasibətlər gələcəkdə də iki ölkə xalqlarının maraqlarına uyğun şəkildə inkişaf edəcək.
Keçmiş SSRİ dağıldıqdan sonra 30 avqust 1991- ci ildə Azərbaycan öz müstəqilliyini elan edərkən Əfqanıstan bu ölkənin suverenliyini tanıyan ilk dövlətlərdən olub. İki ölkə arasındakı münasibətlər akkreditə olunmuş səfirlər səviyyəsində qurulmuş və Azərbaycanın İslamabaddakı səfirliyi hələlik Əfqanıstanda akkreditə olunmuş səfir olaraq və Əfqanıstan İslam Respublikasının İİR- dakı səfirliyi
Azərbaycan Respublikasında akkreditə olunmuş səfir vəzifəsini həyata keçirir.
Azərbaycanın İslamabaddakı səfiri 2007- ci ildə Kabil şəhərinə səfəri zamanı ölkəsinin Əfqanıstanda diplomatik nümayəndəlik açmaq niyyətində olduğunu bildirib ki, bu, reallaşacağı təqdirdə münasibətlərin genişlənməsi və möhkəmlənməsi üçün daha faydalı və effektiv olacaq.
Əfqanıstan dövləti və xalqı Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ probleminin həlli istiqamətində göstərdiyi səyləri dəstəkləyir və BMT tərəfindən bu məqsədlə təşkil olunmuş bütün tədbir və iclaslarda Azərbaycanın mövqeyini müdafiə edib. Azərbaycan Respublikası da beynəlxalq ictimaiyyət və Əfqanıstan xalqı ilə birgə beynəlxalq terrorizm əleyhinə mübarizədə iştirak etmiş və 30 nəfərdən artıq hərbçisini sülhməramlı qüvvələr çərçivəsində bu ölkəyə göndərmişdir.
Bir müddət öncə Azərbaycanın xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov ölkəsinin "ECO" Təşkilatının xətti ilə Əfqanıstana 150 min ABŞ dolları həcmində yardım göstərdiyini bildirmişdi.
Əfqanıstan dövləti Azərbaycanın Qafqazda geosiyasi əhəmiyyətini və müxtəlif sahələrdə təcrübə və imkanlarını dəyərləndirərək, bu ölkə ilə ticari-iqtisadi əlaqələrin inkişafında maraqlıdır, həmçinin Azərbaycanın dövlət və özəl şirkətlərinin, iş adamlarının Əfqanıstanın bərpasında fəal iştirak etməsini istəyir.
- NATO-nun Buxarest sammitində koalisiya qüvvələrinə 2000 hərbçinin əlavə edilməsi haqqında qərar qəbul edildi. Bu barədə Kabilin rəsmi mövqeyi necədir və NATO-nun sülhməramlı missiyasının saxlanılması Kabil hökumətini nə dərəcədə qane edir?
- Əfqanıstan İslam Respublikası öz təhlükəsizlik qüvvələrinin lazımi səviyyəyə çatması və ölkədə sülh, sabitlik və yenidənqurma prosesinin uğurla getməsi üçün beynəlxalq ictimaiyyətin, o cümlədən NATO-nun davamlı dəstəyinə ehtiyac duyur. Biz sözügedən prosesin sürətlənməsi üçün Əfqanıstana 2000 əlavə əsgərin göndərilməsinə dair NATO-nun qərarını alqışlayırıq, lakin ən əsası odur ki, bizim milli təhlükəsizlik qüvvələrinin təlim və təchizi daha da sürətlənsin və yerli ordu terrorizmlə mübarizədə daha böyük paya malik olsun. Beləliklə, terrorizmlə mübarizədə tam rəhbərliyi ələ almaq mümkündür. Hərbi və mülki sahəni əhatə edəcək universal strategiya terrorizmlə mübarizə üçün vacibdir və sevindirici haldır ki, bu, Buxarest sammitində NATO tərəfindən təsdiq edilərək dəstəkləndi.
- Müsəlman ölkələrinin NATO-ya sülhməramlı missiya göndərməsi haqqında Sizin fikriniz necədir və Əfqanıstan xalqı müsəlman və ya qeyri- müsəlman qüvvələri ilə münasibətdə fərqli mövqe nümayiş etdirirmi?
- Əfqanıstan ciddi regional və beynəlxalq problem sayılan terrorizmlə mübarizənin ön cəbhəsində yerləşir. Biz terrorizmin məhv edilməsi və təhlükəsizliyin təmin edilməsi məqsədinə nail olmaq üçün əfqan qüvvələrinin əməkdaşlığı ilə islam dünyasının da daxil olduğu beynəlxalq ictimaiyyətin dəstəyini zəruri sayırıq. Hazırda iki müsəlman ölkəsi, yəni Türkiyə və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri qüvvələri ölkəmizdə xidmət göstərir. Biz Əfqanıstanda terrorizmlə mübarizədə, ölkənin yenidən qurulmasında və inkişafında, eləcə də ölkəmizin təhlükəsizlik qüvvələrinin təlim və hazırlanmasında müsəlman ölkələrinin daha fəal iştirak etməsini istəyirik. Paris konfransı qardaş və müsəlman ölkələrinin Əfqanıstanın inkişafında daha çox paya malik olması üçün əlverişli fürsətdir.
- Beynəlxalq ictimaiyyət bildirir ki, Əfqanıstandan narkotik maddələrin qaçaqmalçılıq yolu ilə daşınmasında İran, Azərbaycan və Rusiyadan tranzit yolu kimi istifadə olunur. Sizin ölkəniz bu tranzitin qarşısını almaq üçün hansı ciddi tədbirləri həyata keçirir?
- Əfqanıstan İslam Respublikası narkotik maddələr məsələsini çox ciddi milli və beynəlxalq problemlərdən biri olaraq görür və bu problemlə mübarizəni təhlükəsizlik proqramının və sosial-iqtisadi strukturun prioritetləri sırasına daxil edir. Biz bu istiqamətdə bir sıra tədbirlər, o cümlədən Narkotik Maddələrlə Mübarizə Nazirliyinin yaradılması, Narkotik maddələrlə mübarizə haqqında Qanunun hazırlanması, yeni milli strategiyanın təsdiq edilməsi, narkotik maddələrlə mübarizə ilə bağlı Polis Akademiyasının və bu sahədə xüsusi məhkəmənin yaradılması, narkotik maddələrlə mübarizə ilə əlaqədar ABŞ, Çin Xalq Respublikası, İİR və Tacikistan Respublikası ilə qarşılıqlı əməkdaşlıq haqqında sazişin imzalanması, həmçinin Rusiya Federasiyası və Qazaxıstanla narkotik maddələrlə mübarizəyə dair tezliklə imzalanması nəzərdə tutulan sənədin hazırlanmasını həyata keçiririk.
Biz region ölkələrindən bu sahədə Əfqanıstan polisi ilə ciddi əməkdaşlıq etmələrini gözləyirik. Narkotik maddələrlə mübarizə üçün mükəmməl strategiyanın hazırlanmasına ehtiyac var. Milli strategiyaya narkotik maddələrin istehsal olunduğu sahələrin məhv edilməsi, kənd təsərrüfatı məhsullarının becərilməsi, hüquq-mühafizə orqanlarının gücləndirilməsi və ən başlıcası, narkotrafikanın qarşısının alınması kimi məsələlər daxildir. Terrorizm problemi kimi, narkotik maddələr də region və beynəlxalq aləm üçün təhlükə yaradır, buna görə bu problemlə mübarizə sahəsində də regional və beynəlxalq əməkdaşlıq vacibdir.
- İslam dünyası və xristian aləmi arasındakı son qarşıdurmalara Sizin münasibətiniz necədir və islamın terrorizmlə heç bir əlaqəsi olmadığını dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq üçün hansı tədbirlərin görülməsi lazımdır?
- Biz belə hesab edirik ki, islam və xristian dünyaları arasında heç bir qarşıdurma yoxdur, lakin bəzi radikal qüvvələr hər iki tərəfdə insanların dini etiqadlarından istifadə etməklə öz şəxsi məqsədlərinə çatmaq və dinlərarası nifaqın yaranmasına çalışırlar.
Nəinki islamla terrorizm arasında heç bir əlaqə yoxdur, hətta demək istəyirəm ki, islam sülh və əmin- amanlıq dinidir, daim insanları qardaşlığa və dinc yanaşı yaşamaya çağırır. Bəzi radikal qüvvələr daha çox siyasi çəkiyə malik cinayətkar əməllərini islam dini ilə əlaqələndirməyə çalışırlar. Lakin biz Əfqanıstanda ölkənin ziyalı təbəqəsinin nümayəndələrinin iştirakı ilə terror aktlarının, narkotik maddələrin saxlanması və qaçaqmalçılıq yolu ilə daşınması kimi cinayətlərin islamla heç bir əlaqəsi olmadığını göstərməyə nail olmuşuq.
Bugünkü Əfqanıstan dinlərarası əməkdaşlıq mərkəzidir. Biz Əfqanıstanın Qərb demokratiyası ilə islam ölkələri ailəsi arasında körpü olmasına çalışırıq.
Biz Madriddə keçirilən Sivilizasiyalar Birliyi Konfransında təklif etdik ki, bütün dünyada müxtəlif dinlər, dillər və mədəniyyətlər arasında yaxınlaşma və dinc yanaşı yaşamanı təmin etmək üçün Mədəniyyətlərarası Təşkilat yaradılsın. Əfqanıstan bu təşkilatın yaradılması üçün hərtərəfli dəstəyə hazırdır.