...

İranda hüquq pozuntuları BMT- nin müdaxiləsini zəruri edir -hüquq müdafiəçiləri

Siyasət Materials 28 İyul 2008 16:19 (UTC +04:00)

Azərbaycan, Bakı, 28iyul/ Trend , müxbir D.Khatınoğlu/ Avropa Birliyinin İranda insan haqları ilə bağlı bir həftə ərzində üç dəfə bəyanat verməsi, bu ölkədə insan haqlarının pozulmasının böhran həddinin göstəricisidir.

"İnsan haqları baxımından, Iranda yaşamağın özü faciədir"- deyə, Amerikada fəaliyyət göstərən iranlı hüquq müdafiəçisi Hadi Qaimi (Ghaemi) Trend -a bildirib.

Tehranda iyulun 27 - də 29 nəfər edam olunub. Bundan əvvəl, Avropa Birliyi iyulun 24 - də İranda insan haqlarının, həftə ərzində üçüncü dəfə kobudcasına pozulması barədə, rəsmi Tehrana qarşı bəyanat verib. Bəyanatda doqquz Iran vətəndaşının daşqalağa məhkum olunması "gülünc və utandırıcı cəza növü" kimi qeyd olunaraq, rəsmi Tehrandan tələb edilib ki, bu cəza növünə tezliklə son qoysun.

Human Right Watching-in sabiq üzvü, hazırda İranda İnsan Haqları üzrə Koordinasiya Şurasının üzvü Qaimi bildirib ki, İran hakimiyyəti beynəlxalq Konvensiyalara etinasız yanaşır və artıq üç ildir ki, insan haqları üzrə beynəlxaq təşkilatların İranda fəaliyyətinə imkan vermir. "BMT İnsan Haqları Assamblyasinın İrana xüsusi reportyor göndərməsi vacibdir" - deyə, Qaimi cümə günü telefonla Nyu-Yorkdan bildirib.

Keçən ilin fevralında Human Right Watching təşkilatı İranın Ədliyyə Nazirliyindən "daşqalaq cəza növü"-nün dayandırmasını tələb edib. İran tərəfi, bu cəzanın hazırda tətbiq olunmamasını bildirmişdi. Buna baxmayaraq, keçən il, Cəfər Kiyani adlı bir şəxs Qəzvin şəhərinin Takistan kəndində daşqalaq olunub. İyunun 20 - də Guardian qəzeti İranda 9 nəfərin daşqalağa məhkum olunduğunu xəbər verib.

Tehran Prokrorluğunun mətbuat xidməti bu haqda Trend -a bildirib ki, 9 nəfərin daşqalağından xəbərsizdir. Bazar ertəsi Tehranın Baş Prokrorunun qəbul otağı ilə əlaqə yaratsaq da, bu barədə şərh verməkdən imtina etdilər.

Sərhədsiz Reportyorlar Təşkilatı İran bürosunun rəhbəri Rza Moini Trend -a açıqlamasında bildirib ki, Reportyorlar Təşkilatı BMT-nin Baş katibi Pan Qi Muna açıq məktubla müraciət edərək, BMT-nin İrana xüsusi reportyor göndərilməsini xahiş edib. "Iranda son altı ayda 20 nəşr bağlanılıb və 13 jurnalist 5 -11 il müddətində azadlıqdan məhrum olunub" - deyə, Moini bazar ertəsi Parisdən telefonla bildirib.

İran müxtəlif beynəlxalq Konvensiyalara qoşularaq, işgəncəni, daşqalağı, yeniyetmələrin edamını, söz və vicdan azadlığını pozmağı dayandıracağını vəd edib. Qaiminin sözlərinə görə, hazırda dünyada 145 nəfər yeniyetmə edama məhkum olunub, onların 138 - i İranda edama məhkum olunublar. Keçən ay İranın Sənəndəc şəhərində 17 yaşlı gənc edam olunub. Dünyada edam cəzalarının sayıa görə, İran, Çindən sonra ikincidir.

İran 2005 - ci ildə, insan haqları üzrə xarici təşkilat fəallarını ölkədən çıxarıb. Moininin sözlərinə əsasən, jurnalistələrin İranda edama və ağır cəzalara məhkum olunması adi hala çevrilib. Azəri əsilli İran vətəndaşı Səid Mətinpur keçən ay 8 il, kürd əsilli Məhəmmədsədiq Kəbudvənd 11 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib, Hiva Butimar və Ədnan Həsənpurun edamı ilə bağlı qərar qəbul olunub və s.

"İranda insan haqları ilə əlaqədar məsələlərə BMT-nin daimi nəzarəti olmalıdır, lakin İran hakimiyyətinin buna imkan verəcəyi ehtimalı çox azdır" - deyə, Moini hesab edir.

Türkiyədə fəaliyyət göstərən iranlı hüquq müdafiəçisi Əmin Müvəhhidi hesab edir ki, rəsmi Tehranın xarici reportyorların ölkədə fəaliyyətinə icazə verəcəyi ehtimalı sıfra bərabərdir. İranda fəaliyyət göstərən Böhran Komitəsinin üzvü Müvəhhidinin sözlərinə görə, İranda etniklərə təzyiqlər daha dözülməzdir. O, İranın Azərbaycan vilayətində tələbələrin həbsi hallarının çoxalmasını da qeyd edib.

Son bir həftədə Təbrizin Səhənd Universitetinin tələbələri Peyman Qulami, Əli Əbdullahzadə, Səccad Radmehr, Aydın Xocalı, Daryuş Hatəmi və Fəraz Zehtabi həbs olunublar. Onların ailə üzvlərinə də təzyiqlər olub.

Məqalə müəllifi ilə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan [email protected]

Xəbər lenti

Xəbər lenti