Azərbaycan, Bakı, 08 oktyabr / Trend , müxbir Y.Ostapenko/ Ekspertlər hesab edirlər ki, Avropa İttifaqı (Aİ) maliyyə böhranının həllində öz üzvlərinə kömək etmək iqtidarında deyil və hər bir ölkənin problemləri müstəqil olaraq həll etməsi bu gün yeganə mümkün olan variantdır.
"Aİ-yə üzv ölkələrin sözün əsl mənasında çıxış yolu yoxdur, çünki Aİ-nin bu problemləri tək başına həll etmək üçün kifayət qədər gücü yoxdur", - deyə müstəqil apropalı ekspert Dmitri Koçenov hesab edir.
Oktyabrın 4-də Parisdə Böyük səkkizliyin dörd ölkəsinin (İtaliya, Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya) liderlərinin iştirakı ilə antiböhran sammiti keçirilib. Fransa prezidenti Nikolya Sarkozinin Aİ ölkələrinə maliyyə böhranı nəticələrinin həllində yardım göstərmək üçün 300 mlrd. avro həcmində ehtiyat fondunun yaradılmasına dair təklifi dəstək qazanmayıb.
Maliyyə böhranı sentyabırn ortalarında ABŞ-da Amerika banklarının riskli kredit siyasəti nəticəsində yaranıb. Belə ki, Amerika və Avropanın bank sistemləri bir-birinə sıx bağlıdır və böhranın nəticələri tezliklə Avropaya da təsir etdi.
Ekspertlər hesab edirlər ki, Avropa İttifaqı bütün üzv ölkələrin fəaliyyətlərini uyğunlaşdırmaq iqtidarında deyil və böhranın nəticələrinin ümumavropa səviyyəsində deyil, dövlətlərin özləri tərəfindən həlli daha asan olacaq.
Qroningen Hüquq Universitetinin (Niderland) doktoru Koçenov hesab edir ki, bu, ilk növbədə üzv dövlətlərdən asılıdır. O, güman edir ki, Aİ ölkələrinin yalnız özlərinin hər hansı bir məsələnin həllini milli səviyyədən ümumavropa səviyyəsinə keçirməsi halında Aİ-dən hansısa hərəkəti gözləmək olar.
"Paris sammitinin iştirakçıları belə bir nəticəyə gəliblər [Ehtiyat fondu yaratmamaq və böhran ilə ittifaq resursları ilə deyil, hər bir ölkənin öz ehtiyatları ilə mübarizə aparmaq], çünki onların başqa alternativi yox idi", -deyə Trend -a Qroningendən telefonla Koçenov bildirib.
Palitoloqun rəyinə görə, Aİ qlobal miqyaslı böhranın üzv ölkələr ilə həlli səlahiyyətlərinə əvvəldən malik omayıb, bunun üçün də Aİ-ni bacarıqsızlıqda günahlandırmaq olmaz.
Analitiklər belə fikirdədirlər ki, bu mərhələdə Aİ ölkələrinin maliyyə problemlərinin birgə həll etmək üçün imkanları olmayıb.
Avropa Siyasi Mərkəzinin aparıcı siyasi analitiki Fabyen Zuliq hesab edir ki, mövcud sistemdə birgə fəaliyyət üçün real Avropa təcrübəsi yoxdur. Lakin o, bunların uzaq perspektivdə mümkünlüyünü hesab edir.
Koçenov bildirib ki, qərarların qəbulu üzrə bütün səlahiyyətlərin ümumavropa səviyyəsinə qaldırılmasının mümkünsüzlüyünü həm də, Aİ-nin maliyyə vəziyyətini nizamlamaq gücündə olmaması ilə də izah etmək olar.
Ekspert hesab edir ki, Aİ birbaşa Avropa Mərkəzi Bankının (AMB) səlahiyyətlərinə aid olan məsələləri həll edə bilər. Koçenov bildirib ki, AMB-nın bu məsələdə fəallaşmasının mümkün olmaması milli mərkəzi bankların hələ də bir neçə sahədə fəaliyyət göstərmək səlahiyyətində olması ilə izah olunur.
Analitik hesab edir ki, ümumilikdə ittifaq çərçivəsində vahid siyasətə nail olmaq üçün kifayət qədər çox vaxt lazımdır və hazırkı məqamda Aİ-nin vahid ümumi siyasəti yoxdur.
Avropa siyasəti məsələləri üzrə aparıcı tədqiqatçı Filipp More Defarj bunun səbəbini ittifaq üzvlərinin kifayət qədər çox olmasında görür və bu ölkələrin fəaliyyətlərinin əlaqələndirilməsində çətinlik çəkmələrini təəccüblü saymır.
"Bir gün ərzində tamamilə həmrəy Avropa Federasiyasının yaradılması mümkün deyil", - deyə Fransanın Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun RAMSES nəşrinin (İqtisadi sistem və strategiya üzrə illik hesabat) həmdirektoru Defarj bildirib.
Koçenov hesab edir ki, Aİ-yə üzv ölkələr arasında yalnız formal əməkdaşlıq mümkündür.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı - [email protected]