Azərbaycan, Bakı, 20 iyun / Trend , müxbir T.Cəfərov /
Trend -un Fars redaksiyasının İran-ABŞ Şurasının rəhbəri Huşəng Əmirəhmədi ilə müsahibəsi
- Siz İranın Ali Lideri Ayətullah Xameneinin iyunun 19-da (cümə namazında) etdiyi çıxışından sonra İrandakı vəziyyəti necə qiymətləndirirsiniz?
- İranın Ali lideri Ayətullah Xameneinin Əhmədinejadı dəstəkləməsi gözlənilən idi. Xamenei davamlı şəkildə bu məsələni bəyan etmişdi. Xüsusilə də Əhmədinejad Xameneinin fikirlərini daha çox icra etməyə çalışır. Təssüflər olsun ki, İranda keçirilən seçkilər seçki mühitindən uzaqlaşaraq iki cinah arasında müharibəyə çevrildi. Təssüflər olsun ki, İran İslam Respublikasının iki düşərgəsi - həm İslahatçılar, həm Üsulgəralar (Mühafizəkarlar) sağlam rəqabət aparmaq əvəzinə bir-birlərinə qarşı ittihamlar irəli sürməklə qarşı tərəfi aradan qaldırmağa çalışdılar. Onların bu hərəkətlərinin nəticəsini də gördük. Elə ilk günlərdən İslahatçılar və Üsulgəralar özlərinə dəstək yığmağa başladılar. Xamenei gördü ki, İslahatçılar təkcə Əhmədinejada deyil, həm də İslam Respublikası rejiminə qarşı çıxırlar. Bir tərəfdə Əhmədinejad, Xamenei, güc strukturları və digər tərəfdə müxalif qüvvələr. Hadisələrin bu şəkildə davam etməsi və seçkiləri rejim daxilində cinahlararası davaya çevirmək düzgün deyildi. Bu vəziyyətdə Xameneinin müxalif qüvvələrin qarşısında dayanmaqdan başqa çarəsi yox idi. Müxaliflər İslam Respublikası rejiminə qarşı çıxdıqca Ayətullah Xamenei öz bitərəfliyini kənar qoymağa məcbur oldu. Hadisələrin bu cür gedişi mövcud vəziyyətdə hamının ziyanınadır. Fikrimcə, İslahatçılar Ali lider Xameneinin bu çıxışından sonra öz taktikalarını dəyişməlidirlər. Onlar əhalini xiyabanlara çağırmamlıdırlar. İslahatçılar düşərgəsinin rəhbərləri həqiqətən küçə davası və xalq arasında qan tökülməsini istəyirlərsə, mövcud vəziyyəti davam etdirə bilərlər. Bəlkə də Mühafizəkarlar öz müxaliflərini məhv etmək üçün bu kimi hadisələrin baş verməsini istəyirlər. Biz yaddan çıxarmamalıyıq ki, güc Mühafizəkarların əlindədir. İslahatçılar əhalinin dəstəyi və gənclərin dəstəyini qazanıb, lakin onlar "əliyalındır". Fikrimcə, İslahatçılar gələcəkdə irəliləmək üçün indiki zamanda bir addım geri çəkilməlidirlər. İslahatçılar indiyədək çox yaxşı nəticələr əldə ediblər. Onlar seçkiləri uduzub, lakin əhalinin səsini ki, uduzmayıblar. Əhali hələ də onları dəstəkləyir. Əhali öz seçdikləri şəxsin prezident olmasını istəyir, bu təbiidir. Onlar çox böyük nailiyyət əldə ediblər, hazırda İran İslam Respublikası rejimi də özü-özlüyündə bir az da olsa bu məsələni başa düşüb.
- İranın müxalif qüvvələri öz bəyanatlarında bildirirlər ki, ölkədə əhalinin mitinqlərdə iştirakı heç bir siyasi partiyanın dəvəti olmadan keçirilir. Sizcə müxalifət rəhbərlərinin geri addım atması ilə xalq da geri çəkiləcəkmi?
- Deyirlər, əhalinin küçələrə çıxması və mitinqlər keçirməsi heç bir partiyanın və qrupun dəvəti olmadan baş verir və namizədlərin onların küçələrə çıxmasında rolu yoxdur, bu - səhv fikirdir. İslahatçılar düşərgəsi müxtəlif bəyanatlarla əhalini mitinqlər keçirməyə dəvət edib. Bu bəyanatlar internet səhifələrində yayımlanıb. Onlar öz bəyanatlarında əhalini küçələrə çıxmağa çağırıb, onların hansı rəngdə paltar geyinmələri, hansı şuarlar səsləndirmələri barədə göstərişlər veriblər. Bu onu göstərir ki, əhali müxalifətin dəvəti ilə küçələrə çıxıb. Bəyanat yayıb əhalini küçələrə çıxmağa çağrıb, sonra onların özlərinin küçələrə çıxdığını demək insafsızlıqdır. Lakin həmin mitinq iştirakçılarının bəziləri özü küçələrə çıxaraq aksiyalara qoşulub. Aksiyalara özləri qoşulanlar heç də Musəvini dəstəkləmir, bəlkə onlar İran İslam Respublikasına müxalifdirlər və bu baxımdan aksiyalara qoşulurlar. Mitinq iştirakçıları ümumilikdə üç dəstəyə bölünür: birinci dəstə sağlamdüşüncəli gənclərdir və həqiqətən onlar ölkədəki problemlərə və hökumətə etiraz edirlər. Onların arasında həm Musəvini və həm Kərrubini dəstəkləyənlər var. Onların əksəriyyəti dindardır. Birinci dəstə rejimin dəyişməsini deyil, bəlkə problemlərin həllini istəyir. Mitiq iştirakçıları arasında ikinci dəstə də var ki, onlar da sağlamdüşüncəli gənclərdir. İkinci dəstəini isə seçkilər, Musəvi və digər problemlər maraqlandırmır. Onlar İslam Respublikası rejiminin dəyişməsini istəyirlər. Üçüncü kiçik bir dəstə də var ki, onlar çox da sağlam dəstə deyillər. Həmin dəstə mövcud vəziyyətdən sui-istifadə edərək ölkədə gərginlik yaradır. Həmin dəstənin içərisində digər ölkədən olanlar da var. Üçüncü dəstəni tanımaq və onların ölkəni dağıtmasına imkan verməmək lazımdır. Bunu nəzərə almaq lazımdır ki, ölkədəki vəziyyət daha da gərginləşərsə, bu heç kimin xeyrinə deyil. İranda vəziyyətin gərginləşməsi İran xalqı, dövləti və region üçün təhlükəlidir. Təssüflər olsun ki, belə qüvvələr mövcuddur, lakin sevindirici haldır ki, bu kimi qüvvələrin sayı çox deyildir. Fikrimcə, İranda uduzan hər şeyi uduzmamalı və qazanan hər şeyi qazanmamalıdır. Yəni, seçkilərdə uduzanlar ölkənin inkişafında aktiv iştirak edə bilər. Əhmədinejad seçkiləri qazanmayan qüvvələrin potensialından istifadə etməlidir. Təssüflər olsun ki, Əhmədinejad hökumətinin problemlərindən biri budur ki, qısqancdır. Yəni əgər qələbə qazanıbsa, digərlərinin potensialından istifadə etməməlidir. Bu cür fikirləşmək yanlışdır, əl-ələ verib işləmək lazımdır.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]