Bakı. Trend:
Yay aylarında dərinin nəmliyini, su balansını qorumaq üçün daha çox maye qəbul edilməlidir.
Bunu Səhiyyə Nazirliyi Səhiyyə Nazirliyi Elmi-Tədqiqat Tibbi Bərpa İnstitutunun həkim-dermatoveneroloqu İlqar Ağamirov deyib.
Trend İ. Ağamirov ilə müsahibəni təqdim edir:
- İlqar müəllim, ilk öncə bilmək istərdik ki, yay fəslində dərini günəş şüalarının təsirindən necə qorumaq olar?
- Bildiyiniz kimi, Azərbaycan coğrafi olaraq isti iqlim
qurşağında yerləşir. Bu da, öz növbəsində, Günəşin intensivliyinin
çox olması deməkdir. Belə ki, ilin 300-320 günü ölkəmizdə günəşli
hava olur. Bu da günəş şüalarına həssas olanlarda, xüsusilə də açıq
dərili insanlarda narahatçılıq yaradır.
Günəş şüalarından qorunmağın əsas yolu Günəşin intensiv
saatlarında, yəni 12:00-16.00 aralığında açıq havada, birbaşa Günəş
altında olmamaq, qoruyucu geyim və çətirlərdən istifadə etməkdir.
Sutkanın bu saatlarında çimərlikdə olmaq çox təhlükəlidir, çünki
Günəş zenitdə olur, yəni duzbucaq altında dəriyə təmas edir. Ona
görə də, çimərlikdə açıq havada ya 12:00 –a qədər, ya da 16:00-dan
sonra olmaq lazımdır. Həm də bu saatlarda şüalar daha intensiv
olur. Bu arada nəyinki dəridə yanıqlar, həmçinin günvurma və
istivurma ola bilər.
Günəşdən qorunmaq üçün hər kəs, xüsusən də daha həssas insanlar
vaxtı münasib seçməli və açıq rəngli geyimlərdən istifadə
etməlidirlər. Həmçinin, baş geyimlərindən istifadə etmək tövsiyə
olunur.
- Yaz–yay aylarında dəridə hansı narahatçılıqlar yarana bilər?
- İstənilən insan uzun müddət Günəş altında qaldıqda, onda narahatçılıq yaranır. Dəriyə birbaşa düşən intensiv şüalar birinci mərhələdə dəridə yüngül qızartı və qaşınma əmələ gətirə bilər. Lakin daha həssas insanlarda qizartılar arta bilər. Prosesə dərialtı toxumalar da qoşulur. Dəridə tripremiya, şişkinlik, göyərmə və qaşınma hissi və nəticədə suluqlar əmələ gələ bilər. Bu artıq Günəş şüasının təsirindən dəridə əmələ gələn intoksikasiyadır. Yəni, şüaların təsirindən dəridə və dərialtı toxumada toksiki maddələr və trofiki pozğunluqlar əmələ gəlir. Bu proses bəzən çox tez, bəzən isə bir günə baş verir. Sonra prosesə ikincili infeksiya qoşulduqda, vəziyyət bir qədər də mürəkkəbləşir. Qərtməklər, eroziv yaralar və sulanma müşayət olunur.
- Bəs bunun əmələ gəlməməsi üçün nə etməliyik?
- Günəş şüalarına həssas olan insanlar mütləq qoruyucu kremlər
istifadə etməlidirlər. Bütün bədəni örtən ağ paltar geyinmək
tövsiyə olunur. Lazım gəldiyi təqdirdə çətirdən istifadə edin,
çünki əmələ gələn narahatçılıqlar bütün yay boyu davam edəcək.
Qeyd edim ki, fotodermativlər deyilən bu xəstəliklər ciddi
narahatlıqlar yaradır. Belə insanlar vitaminli qidalar, sərin
mayelər, əsasən də sudan bol istifadə etməlidirlər. Çünki intensiv
şüalar dəri xərçəngi, həmçinin maddələr mübadiləsinin pozulması ilə
müşayiət olunan digər xəstələlikləri yarada bilər. Bəzi hallara bu
yanıqların yerində uzunmüddətli piqment ləkələr qalır və müalicəyə
çətin tabe olur.
- Doktor, Günəş vannalarının müsbət və mənfi tərəfləri barədə məlumat verərdiniz…
- Qeyd etmək istəyirəm ki, günəş şüaları orqanizmin D
vitamininin istehsal etməsinə kömək edir. Bu, sümük və dişlərin
güclü olması üçün çox əhəmiyyətlidir. Eyni zamanda, ekzema və
sızanaq problemləri olanlar Günəşdən faydalanırlar. Bundan əlavə,
günəşli bir gün hər kəsə müsbət emosiya bəxş edir. Alimlər bunun
beynin pineal hüceyrələri və melatonin hormonunun səviyyəsi ilə
bağlı olduğunu müəyyən ediblər.
Günəş şüalarının insan orqanizminə mənfi təsirləri də var. Belə ki,
dərimiz kollagen və elastik deyilən proteinlərdən ibarət olduğu
üçün günəş şüalarından zədələnir. Qızmar Günəş altında sadəcə 2-3
dəqiqə qalsanız belə, bu mənfi təsir özünü göstərməyə başlayacaq.
Eyni zamanda, yaz–yay fəsillərində üz dərisini xüsusən
ultrabənövşəyi günəş şüalarından qorumaq lazımdır. Bu şüalar dəridə
hüceyrənin bərpası prosesini ləngidir, dərinin buynuz qişası
qalınlaşır və dəri nahamar, solğun görünüşə malik olur, qırışlar və
piqment ləkələri yaranır.
- Hansı dəri növü daha həssasdır?
- Açıq dərili insanlar yaz–yay fəslində daha ehtiyatlı
olmalıdırlar. Ultrabənövşəyi şüalarının təsirinin sızanaq və
səpkilərin daha da artmasına səbəb olduğunu nəzərə alaraq, bu
simptomları meyilli olanlar da özlərini Günəşdən
qorumalıdırlar.
Adətən yağlı dərili insanlar sızanağa meyilli olurlar. Buna görə
də, yağlı dəri üçün günəşdən qoruyucu kremlər sızanaqların daha da
artmasına səbəb ola bilər.
- Ləkəyə meyilli olan dərilər üçün xüsusi qorunma üsulu mövcuddurmu?
- Bu növ dəriyə sahib olan insanlar üzlərinə daha yüksək
faktorlu kremlər çəkməlidirlər. Aşağı faktorlu Günəşdən qoruyucular
2-3 saat, yüksək faktorlular 4-5 saatdan bir dəyişilməlidir. Açıq
rəngli dəriyə malik olanlar daha yüksək faktorlu kremlərdən
istifadə etməlidirlər.
Hər dəri növü fərqlidir. Elə insanlar var ki, uzun müddət dəri
dermatozundan əziyyət çəkir. Ona görə də, hər dəri növünə uyğun
olaraq 50+, 80+ və 100 SPF kremlərindən istifadə etmək tövsiyə
olunur. Bununla yanaşı, mütləq nəmləndiricilərdən istifadə
edilməlidir ki, dəridə quruluq və qabıqlanma yaranmasın.
Günəş altında olarkən, SPF kremləri çəkilməli, sonra isə
nəmləndiricidən istifadə olunmalıdır. Nəzərə almaq lazımdır ki,
Günəşdən qoruyan vəsaitlərin ömrü maksimum 2 saatdır. Dərinin
nəmliyini, su balansını qorumaq üçün daha çox maye qəbul
edilməlidir.