Bişkek. Trend:
Qarşıdan gələn Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) ölkələrinin Bişkekdə keçiriləcək sammiti üzv ölkələr arasında iqtisadi əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsində mühüm mərhələ olacaq.
Bunu Trend-ə qazaxıstanlı politoloq və Beynəlxalq İnformasiya Texnologiyaları Universitetinin media kommunikasiyaları və Qazaxıstan tarixi kafedrasının professor köməkçisi Ayqerim Jampetova (Aigerim Zhampetova) deyib.
"Bu gün təşkilat 32-dən çox istiqamətdə əməkdaşlıq edir, bunlar arasında ən fəal olan, şübhəsiz ki, iqtisadi əməkdaşlıqdır", - A.Jampetova qeyd edib.
O əlavə edib ki, gələcəkdə rəqəmsallaşma sahəsində əhəmiyyətli inkişaf planlaşdırılır. Onun sözlərinə görə, bu sahədə mühüm layihələrdən biri "Rəqəmsal TIR"dır ki, bu da iştirakçı ölkələr arasında malların daha effektiv hərəkətinə kömək edir.
A.Jampetova həmçinin, türk ölkələri arasında əlaqələrin gücləndirilməsi üçün mədəni inteqrasiyanın əhəmiyyətini vurğulayıb.
“Astanada keçirilən son sammitdə iştirakçı ölkələr Astana Aktı və mədəni əlaqələrin möhkəmləndirilməsi məqsədlərini vurğulayan Bəyannamə də daxil olmaqla 12 saziş imzalayıblar. Komissiyanın üçüncü iclasında Türk Akademiyası və Türk dili İnstitutu tərəfindən TDT-yə üzv ölkələr üçün vahid əlifba yekdilliklə qəbul edilib ki, bu da mədəni və dil inteqrasiyası üçün əhəmiyyətli bir addımdır”, - A.Jampetova.
O, TDT-nin perspektivlərini analiz edərək, ölkələr arasında əməkdaşlığın əhəmiyyətli dərəcədə dərinləşə biləcəyi əsas sahələri qeyd edib.
"6 noyabrda Qırğızıstanda keçiriləcək sammitin əsas istiqamətləri iqtisadi inteqrasiya, dayanıqlı inkişaf, rəqəmsal transformasiya və təhlükəsizlik olacaq. Təhsil və elmi tədqiqatlar sahəsində əməkdaşlığa xüsusi diqqət yetirilməsi planlaşdırılır, çünki bu, əməkdaşlığın ən perspektivli və zəruri sahələrindən biridir", - A.Jampetova.
"Həmçinin, rəqəmsal, aerokosmik sektorlarda və süni intellekt sahəsində birgə layihələr müzakirə olunur. Ən iri universitetlərin filiallarının yaradılması və elmi konfransların keçirilməsi də mühüm əhəmiyyət kəsb edir, bu da müasir çağırışlar şəraitində ölkələrimizin inkişafına kömək edəcək", - A.Jampetova əlavə edib.
O, vurğulayıb ki, elm və təhsil sahəsində səylərin birləşdirilməsi TDT ölkələri arasında qarşılıqlı anlayışın və dəstəyin güclənməsinə xidmət edəcək.
Bişkekdə keçiriləcək sammitin əhəmiyyətini şərh edən politoloq qeyd edib ki, bu, TDT iştirakçıları arasında siyasi və iqtisadi əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsində mühüm mərhələ olacaq.
"Qlobal çağırışlar və qeyri-müəyyənlik şəraitində bu forum əvvəllər hazırlanmış təşəbbüslərin həyata keçirilməsi və yeni əməkdaşlıq istiqamətlərinin formalaşması üçün mühüm platforma olacaq. Əsas mövzulardan biri, böyük ehtimal, iqtisadi inteqrasiya, xüsusən də türk dövlətləri üçün ortaq bir bazarın yaradılması olacaqdır", - A.Jampetova bildirib.
O, həmçinin görüşün təhlükəsizlik məsələləri və İslam Qida
Təhlükəsizliyi Təşkilatı, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı kimi digər
beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq məsələlərinin müzakirəsi
baxımından da əhəmiyyətli olduğunu qeyd edib ki, bu da TDT-nin
beynəlxalq arenada təsirini əhəmiyyətli dərəcədə
genişləndirəcək.
A.Jampetova vurğulayıb ki, TDT ciddi geosiyasi çağırışlarla üzləşir
və sammit blokun dünya səhnəsində mövqelərini gücləndirməyə kömək
edə bilər.
"Bundan əlavə, Yaxın Şərqdə münaqişənin gərginləşməsi təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığın daha da gücləndirilməsini tələb edir. Sammit münaqişələrin sülh yolu ilə həlli, TDT-nin dünya səhnəsində daha müstəqil və koordinasiyalı bir mövqe əldə etməsi üçün platforma rolunu oynaya bilər", - o əlavə edib.
Qazaxıstanın qarşıdakı sammitdə iştirakından danışan A.Jampetova, onun türk dövlətlərin inteqrasiyasında açar rolunu vurğulayıb.
"Qazaxıstan ortaq bazar yaradılması təşəbbüsündə mərkəzi yer tutmaqdadır ki, bu da qarşılıqlı ticarət dövriyyəsini əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq və regionun xarici investorlar üçün cəlbediciliyini yüksəldəcək", - siyasi analitik bildirib.
Jampetova həmçinin vurğulayıb ki, Qazaxıstan türk ölkələrinin inteqrasiyasının mühüm tərkib hissəsi olan elm və təhsil mübadiləsinin genişləndirilməsini fəal dəstəkləyir.
"Elmi və təhsil mübadiləsinin genişləndirilməsi, eləcə də təhlükəsizliyin gücləndirilməsi Qazaxıstanın Mərkəzi Asiyada dayanıqlı inteqrasiya strukturu yaratmaq istəyini vurğulayır", - o əlavə edib.
БАКУ /Trend/ - Предстоящий саммит стран Организации тюркских государств (ОТГ) в Бишкеке станет важным этапом в укреплении экономического взаимодействия между участниками союза.
Об этом Trend сказала казахстанский политолог и ассистент профессора кафедры медиакоммуникации и истории Казахстана в МУИТ Айгерим Жампетова.
"На сегодняшний день Организация сотрудничает более чем в 32 направлениях, наиболее активным среди которых, безусловно, является экономическое сотрудничество", - отметила Жампетова, добавив, что в перспективе планируется значительное развитие области цифровизации. По ее словам, одним из важных проектов в этом направлении является "Цифровой TIR", который способствует более эффективному перемещению товаров между странами-участницами.
Жампетова также подчеркнула важность культурной интеграции для усиления связей между тюркскими странами: "В ходе последнего саммита в Астане страны-участницы подписали 12 соглашений, включая Астанинский акт и Декларацию, в которых подчеркиваются цели укрепления культурных связей. На третьем заседании комиссии Туркской академией и Институтом тюркского языка был единогласно принят единый алфавит для стран ОТГ, что является значимым шагом для культурной и языковой интеграции".
Анализируя перспективы ОТГ, Жампетова выделила основные сферы, в которых сотрудничество между странами может существенно углубиться: "Основными направлениями предстоящего саммита, который состоится 6 ноября в Кыргызстане, будут экономическая интеграция, устойчивое развитие, цифровая трансформация и безопасность. Особое внимание планируется уделить взаимодействию в области образования и научных исследований, поскольку это одна из наиболее перспективных и необходимых сфер сотрудничества".
"Кроме того, обсуждаются совместные проекты в цифровом, аэрокосмическом секторах и сфере искусственного интеллекта. Важно и создание филиалов ведущих университетов и проведение научных конференций, что поспособствует развитию наших стран в условиях современных вызовов", - добавила Жампетова, подчеркивая, что объединение усилий в научной и образовательной сфере будет способствовать укреплению взаимопонимания и поддержке между странами ОТГ.
Комментируя значение предстоящего саммита в Бишкеке, политолог отметила, что он станет важным этапом в укреплении политического и экономического взаимодействия между участниками ОТГ. "В условиях глобальных вызовов и неопределенности данный форум станет важной платформой для реализации ранее разработанных инициатив и формирования новых направлений сотрудничества. Одной из ключевых тем, вероятно, станет экономическая интеграция, в частности, создание общего рынка для тюркских государств", - заявила Жампетова.
Она также отметила, что важным аспектом встречи будет обсуждение вопросов безопасности и сотрудничества с другими международными организациями, такими как Исламская организация продовольственной безопасности и Организация экономического сотрудничества, что, по ее мнению, значительно расширит влияние ОТГ на международной арене.
Жампетова подчеркнула, что ОТГ сталкивается с серьезными геополитическими вызовами, и саммит может помочь укрепить позиции блока на мировой арене. "Кроме того, эскалация конфликта на Ближнем Востоке требует дальнейшего укрепления сотрудничества в области безопасности. Саммит может сыграть роль площадки для мирного урегулирования конфликтов, формирования более самостоятельной и скоординированной позиции ОТГ на мировой арене", - добавила политолог.
Говоря об участии Казахстана в предстоящем саммите, Жампетова подчеркнула его ключевую роль в процессах интеграции тюркских государств. "Казахстан занимает центральное место в инициативе по созданию единого рынка, что может значительно повысить взаимный товарооборот и привлекательность региона для иностранных инвесторов", - заявила политолог.
Жампетова также подчеркнула, что Казахстан активно поддерживает расширение научного и образовательного обмена, что является важной составляющей интеграции тюркских стран. "Расширение научного и образовательного обмена, а также укрепление безопасности подчеркивают стремление Казахстана к созданию устойчивой интеграционной структуры в Центральной Азии", - отметила она.