Azərbaycan, Bakı, 12 iyul /Trend, müxbir Ü.İsmayılova/
"Böyük Bakının regional inkişafı" layihəsi təxminən 280 min hektar sahəni əhatə edir ki, buraya Abşeron yarımadası, Bakının inzibati ərazisi (eləcə də Qaradağ rayonu), Sumqayıt, Xırdalan və Abşeron rayonunun bir hissəsi daxildir. Bu barədə bazar ertəsi layihənin idarəetmə qrupunun rəhbəri Novruz Eldarlı bildirib.
Onun sözlərinə görə, layihə özündə gələcək baş planlar və müfəssəl planlaşdırma layihələri üçün əsas proqram kimi xidmət edəcək perspektivdə inkişafın prinsipial sxeminin əks olunduğu əsas konseptual sənədi ehtiva edir.
"Çoxları "inkişaf" dedikdə yeni torpaqların mənimsənilməsinin başa düşürlər. Lakin bu, qətiyyən belə deyil, - Eldarlı bildirib. - "İnkişaf" dedikdə təkcə yeni torpaqların mənimsənilməsi deyil, eləcə də mövcud məntəqələrin yenidən qurulması, abadlaşdırmanın yenidən təşkili, bu gün Bakı üçün xüsusilə aktual olan ekoloji səciyyənin sağlamlaşdırılması başa düşülür".
Yarımadanın özündə məskunlaşmağın mümkün olduğu boş ərazi və torpaqlara gəldikdə, onlar həqiqətən də çox az qalıblar. Eləcə də onlara şəhər ətrafındakı mədənlərdə olan torpaqları da aid etmək olar. Onlar ya atılıb, ya da əsasən özəl sektor tərəfindən kortəbii olaraq tikilib. Bu torpaqlar Suraxanı, Balaxanı, Binəqədi, Xırdalan, Masazır və digər ərazilərdədir.
"Regional inkişaf planının 2030-cu ilədək əsas vəzifəsi Bakıda şəhərsalma prosesinin idarə edilməsi mexanizminin yaradılması və reallaşdırılması, böyük Bakının əsas nəqliyyat sxeminin qəbulu və təsdiqlənməsi, Abşeronun torpaq, hava, eləcə də su akvatoriyasının ekoloji cəhətdən sağlamlaşdırılması üzrə tədbirlərin həyata keçirilməsindən ibarətdir", - Eldarlı deyib.
İdarəetmə qrupunun rəhbəri hesab edir ki, bu, dövlət üçün çox vacib və zəruri layihədir. Hər hansı digər layihədə olduğu kimi, hər şeydən əvvəl bu məsələnin tarixinə baxmaq vacibdir. Azərbaycanda bu dövr müstəmləkəçilik dövrü ilə eyni vaxta düşüb və ona görə də şəhərlərin yaranması, onların tikilmə sistemləri və prinsipləri faktiki olaraq təkrarlayğnıb. Bakının digər şərq şəhərlərinə oxşamaması, Azərbaycanın digər şəhərlərinin isə aqrar yaşayış məntəqələri səviyyəsində qalaraq müasir şəhərin tam simasını qazana bilməməsi bunlarla izah olunur.
Bu gün, Azərbaycanın öz müstəqilliyini bərpa etdiyi bir dövrdə hər şeydən əvvəl yeni şəhərsalma idarəetmə sistemini yaratmaq vacibdir, belə ki, ilk növbədə Azərbaycan öz hüquq sistemi ilə inkişaf edən yeni dövlətdir, ikincisi, XIX və XX əsrlərdə Azərbaycanın şəhərsalma ənənələri olmadığına görə, ölkədə müasir, elmi cəhətdən əsaslandırılmış şəhərsalma sistemini işləyib hazırlamaq mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Onun sözlərinə görə, XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində şəhərlərin abadlığı üçün ümüumi planlar işləyib hazırlayırdılar. Ümumi plan - əsas şəhərsalma sənədidir ki, buna müvafiq olaraq, şəhərlərin, sənaye və funksional zonaların, nəqliyyat və mühəndislik təminatı sistemi, həmçinin, ətraf mühitin mühafizəsi prinsiplərinin planlaşdırılması nizama salınır. Ümumi planlar əvvəllər 50 000 hektara qədər şəhər ərazisi üçün vacib və aktual idisə, bu gün şəhərsalma 100 000 hektar, hətta 200 000 hektar həcmində artıb. Şəhərsalma idarəsi qarşısında duran tapşırıqlar belə ölçülərdə dəyişir. Bu gün Bakının ərazisi inzibati sərhədlərdə təxminən 213 000 hektar təşkil edir. Belə ərazilərdə şəhərsalma, bina tikintisi planlaşdırmaq məqsədəuyğun deyil.
"Bu cür böyük ərazilərlə bağlı inkişaf planı işlənib hazırlanır. İnkişaf planına daxil olan məsələlərə aiddir: əsas nəqliyyat sxeminin öyrənilməsi, ərazi inkişafı (torpaqların funksional sahəsi), ekoloji sağlamlıq üzrə tədbirlər", - Eldarlı bildirib.
Bakı şəhərinin sonuncu ümumi planı 1987-ci ildə qəbul olunub. Hazırda artıq bir ildir ki, Azərbaycan hökuməti, məhz Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi tərəfindən Dünya Bankının kreditləri hesabına "Böyük Bakının regional inkişaf" planının işlənib hazırlanması üzrə layihə həyata keçirilir. Bu layihəyə yaxın 20 il ərzində Bakı və Sumqayıt, həmçinin Abşeron rayonunun bütünlüklə inkişaf perspektivləri daxildir. Bu cür layihələr Şərqi Avropanın bir çox ölkələrində həyata keçirilib, lakin onlardan heç biri şəhəryanı bölgələrlə birlikdə paytaxtı əhatə etməyib. Əsas odur ki, bu layihə üç milyondan çox əhalisi olan regionu bütövlükdə əhatə edəcək. Şübhəsiz ki, layihə Azərbaycanın şəhər planlaşdırılmasında yeni mərhələ olacaq. Layihəyə yeni texnologiyalar, məsələn, coğrafi-informasiya sistemi və s. cəlb olunacaq.