Azərbaycan, Bakı, 6 yanvar /Trend, müxbir İ.Xəlilova/
2011-ci ilin əvvəlindən Azərbaycanın ticarət obyektlərində siqaretin qiymətinin 0,15-0,2 manat bahalaşması xarici amillərlə əlaqədardır. Bu barədə hökumətdəki mənbə deyib.
"Dünya bazarlarında tütünün qiyməti beş faiz, xammal altı faiz artıb, - mənbə deyib. - Daxili istehsal hesabına Azərbaycanın tütün məmulatlarına olan ehtiyacını 50 faizədək təmin etməsini nəzərə alaraq, dünya bazarlarında qiymətlərin artması ölkəyə idxal edilən məhsullara təsir göstərir".
Hökumətdə hesab edirlər ki, yerli məhsulun qiymətləri dəyişməz qalıb.
Yerli bazarın siqaretə olan ümumi tələbatı 10 milyard ədəd siqaret və ya ildə 900-1100 mindən az olmayan yeşik təşkil edir (hər yeşikdə 500 qutu siqaret). Lakin keçən il daxili bazarda 2 600 ton siqaret istehsal edilib.
Azərbaycanda digər ölkələrdə olduğu kimi, siqaret çəkənlərin sayı artmaqdadır.
İqtisadi inkişafın yüksək templəri ilə və əhalinin rifahının artması ilə əlaqədar olaraq, azərbaycanlılar əksər mallar üzrə dünya markalarına üstünlük verirlər. Bu, spirtli içkilər, siqaret və başqa tütün məmulatlarına, eləcə də avtomobil nəqliyyatı vasitələrinə və s. aiddir. Azərbaycan əsasən siqaretləri Rusiyadan, İngiltərədən və ABŞ-dan idxal edir.
"Buna uyğun olaraq, Rusiyada illik verginin 30-40 faiz artımını nəzərdə tutan 2014-cü ilə qədər tütün aksizlərinin artım proqramı da Azərbaycanda satılan Rusiya siqaretlərinin qiymətlərinin artmasına birbaşa təsir göstərib", - mənbə qeyd edib.
2011-ci il yanvarın 1-dən etibarən Rusiyada filtrli siqaretlərin aksizləri 36,6 faiz - min ədəd üçün 280 rubla qədər, üstəgəl maksimal pərakəndə dəyərinin 7 faizinədək artıb. Ali İqtisadiyyat Məktəbinin İnkişaf Mərkəzinin qiymətləndirmələrinə görə, siqaret aksizlərinin belə artması onların 27,7 faiz bahalaşmasına gətirib çıxara bilər (müqayisə üçün: 2008-ci ildə onlar 12,3 faiz, 2009-cu ildə 15,1 faiz, 2010-cu ildə 16,8 faiz bahalaşıb).
Eyni zamanda yerli tütün məhsulunun mövcudluğunu nəzərə alaraq, siqaretlərin aşağı qiymətlərin saxlanmasına görə dünya markalı xarici siqaret idxalçıları onların qiymətini Azərbaycan ərazisində əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilmirlər.
Azərbaycanda yeganə siqaret istehsalçısı "European Tobacco Baku"dur. O, başqa ölkələrdə tütün müəssisələrinin sayının artıması ilə əlaqədar öz məhsulunu yalnız Dubay və Türkiyənin azad iqtisadi zonalarına aparır.
"European Tobacco"un illik istehsal və daxili bazarda satış həcmi 240-270 min yeşik təşkil edir.
2002-ci ilə qədər MDB-nin bir sıra ölkələrində yalnız tütün kombinatları var idisə, indi siqaret əhalisi bir milyondan çox olan hər bir ölkədə istehsal edilir.
"European Tobacco" ixracının azalmasını və yerli bazarın cəmisi 28-31 faizini əhatə etməsini nəzərə alaraq, o, buraxdığı brendlərin sayını da azaltmalı olub. Əvvəllər müəssisədə 20-25 marka istehsal edilirdi və o, bazarın 50 faizə qədərini tuturdu. Bundan başqa, böyük üstünlüyün verilməsini nəzərə alaraq, "European Tobacco" daha yüngül siqaretlərin istehsalı üçün yeni texnologiyalar tətbiq edib.
"European Tobacco Baku" 1999-cu ildə "Sorex Management Incorporated" tərəfindən özəlləşdirilib. Tütün kombinatının səhmlərinin 92,5 faizi üzərində mülkiyyət hüququ 2000-ci ildə investora keçib.