...

Aİ təcili olaraq "milli müqəddəratını təyin etmə" meyarlarını müəyyən etməlidir - Ümumdünya Beynəlxalq Tədqiqatlar Assosiasiyasının eksperti

Dünya xəbərləri Materials 27 Avqust 2008 16:40 (UTC +04:00)

Avropanın aparıcı eksperti, Stenford Universiteti nəzdində Ümumdünya Beynəlxalq Tədqiqatlar Assosiasiyasının üzvü Tomoyuki Haşimoto, xüsusi olaraq Trend

Rusiya ilə Avropa İttifaqının (Aİ) münasibətləri neytral olaraq qalacaq. Fransa və Almaniyanın Rusiyanın qaz və neftindən asılılığı yaranmış vəziyyətdə, sözsüz, mühüm amildir. Aİ-nin alternativ tədarükçüləri azdır: xaosun hökm sürdüyü, yaxud ABŞ -ın nəzarəti altında olan Yaxın Şərq ölkələri və Latın Amerikası, məsələn, Birləşmiş Ştatlar, qismən də Avropaya dost münasibətdə olmayan Venesuela.

Beynəlxalq bazarın Çin və Hindistana görə daha rəqabətqabiliyyətli olduğunu nəzərə alsaq, Rusiya - Avropa münasibətləri, siyasi ritorikadan asılı olmayaraq, möhkəmlənməlidir. Rusiya -Amerika münasibətləri barədə isə, qabaqcadan bir söz demək mümkün deyil. ABŞ -dakı prezident seçkiləri bu qeyri-müəyyən mənzərədə əsas məqamdır. ABŞ siyasi və biznes tərəfdaş kimi, Rusiyanın əvəzinə Çini seçə bilər və görünür , Amerika-Rusiya münasibətləri beynəlxalq aləmdə mənfi mahiyyət alacaq.

Cənubi Osetiya və Abxaziyanın müstəqilliklərinin təkbaşına tanınması dünyada vəziyyəti dəyişməyəcək. Cənubi Osetiya və Abxaziya, Kosovo və Şimali Kipr kimi, BMT və əksər Avropa ölkələri tərəfindən tanınmayacaq. Gürcüstan bundan sonra da bu ərazilərə təzyiq göstərəcək, eyni zamanda, hər iki regionun əhalisi Gürcüstana qarşı mübarizəni davam etdirəcək.

Qafqazdakı bəzi separatçı hərəkatların müstəqilliklərinin tanınmasından ruhlanması regionda bir çox münaqişələrin yaranmasına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, NATO və digər təşkilatlar növbəti dəfə daha sərt mövqe nümayiş etdirəcək və zənnimcə, ikinci "Cənubi Osetiya" olmayacaq.

Rusiya, Cənubi Osetiya və Abxaziya indi sıx tellərlə bir-birinə bağlıdır, yaranan problemlər onların qarşılıqlı iştirakı ilə həll edilə bilər və bununla da vəziyyət daha da mürəkkəbləşib.Belə ki, baş verənlər bilavasitə Kosovodakı vəziyyətlə bağlıdır; ritorika "bu iki dövlət tanınmayanadək Rusiyanın Kosovonu tanımayacağı" mənasına gətirib çıxarır.

Bu mərhələdə Aİ və digər beynəlxalq təşkilatların, ilk növbədə, "milli müqəddaratlarını təyin etmə" meyarlarını, yəni kimin öz ölkəsi üzərində hüquqlara malik olduğunu müəyyən etməlidir.

Bu gün Avropanın kütləvi informasiya vasitələri kifayət qədər Rusiyaya qarşı köklənib və buna görə insanlarbu iki dövlətin müstəqilliyinə qarşıdırlar. Lakin ölkənin suverenliyi xalqın istəyinə əsaslanmalıdır, biz bir qərara gəlməliyik: ya osetinlər özünü idarəetmə, ya da gürcülər ərazi bütövlüyü huquqlarına malikdir. Etnik mənşə fərqi ayrıca dövlət demək deyil. Çin, İndoneziya ... dünyada etnik tərkibi müxtəlif olan çoxlu sayda ölkələri misal gətirmək olar. Osetinlər və gürcülər birgə yaşaya bilərlər. Digər tərəfdən, bir çox ölkələr artıq Kosovonu tanıyıb. Elə isə,Osetiya niyə tanınmasın?

Rusiya - Gürcüstan münaqişəsi güc siyasəti çərçivəsində həll edilməlidir. Zənnimcə, beynəlxalq hüquq və əxlaq yaranan vəziyyət üçün kifayət deyil, çünki ABŞ -ın da İraqdakı əməliyyatlarda iştirakı ikimənalı idi. Digər tərəfdən, gürcü - osetin münaqişəsi və ikincinin müstəqilliyinin tanınması beynəlxalq hüquq çərçivəsində həll olunmalıdır.

Müəllifin rəyi Trend İnformasiya Agentliyinin rəyi ilə üst-üstə düşməyə bilər.

Xəbər lenti

Xəbər lenti