Azərbaycan, Bakı, 21 oktyabr/ Trend , müxbir D.İbrahimova/ Pakistan hökuməti və "Taliban" hərəkatının nümayəndələri arasında danışıqlar mümkün olsa da, bir nəticə verməyəcək.
"Əməkdaşlıq çox realdır, - İndiana Universitetində Amerika və beynəlxalq təhlükəsizliyin araşdırılması Mərkəzinin direktoru və Sakit okean Şurasının beynəlxalq siyasət üzrə təqdiqatçısı Sumit Qanquli (Sumit Ganguly) elektron poçtla Trend -a bidirib. - Lakin mən bu əməkdaşlıqdan irəli gələn az müsbət nəticə görürəm - ümumiyyətlə, belə nəticələr varsa".
Pakistan hökuməti artıq bir neçə dəfə "Taliban" yaraqlıları ilə barışıq haqqında razılığa gəlsə də, bu razılaşmalar zorakılığa son qoymayıb və Əfqanıstanda yaraqlıların hücumlarını dayandırmayıb.
Ötən ay dərc olunmuş hesabata əsasən, 2007-ci ilin iyulundan 1200 insan həlak olub. Onların əksəriyyəti dinc sakinlərdir. Bundan əlavə, 2001-ci ilin sonundan Silahlı Qüvvələrin 1368 nümayəndəsi qətlə yetirilib, -Associated Press xəbər verir.
2008 - ci ilin avqustunda Pakistanın Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndələri bəyan ediblər ki, hərəkətləri bu qədər insanın həlak olmasına səbəb olmuş insanlarla dialoq apara bilməzlər,- BBC xəbər verib.
Buna baxmayaraq, "Taliban" hərəkatının nümayəndələri növbəti dəfə sülh danışıqlarına başlamaq təklifi ilə Pakistan hökumətinə müraciət ediblər.
Tərəflər danışıqların baş tutması üçün bir-birinə qarşı şərtlər irəli sürüblər. Taliblərin tələblərinə görə, Pakistan hökuməti onlara qarşı hərbi əməliyyatlar aparmağı dayandırmalıdır. Pakistan hökumətinin tələbinə görə isə, "Taliban" hərəkatının üzvləri silahı yerə qoymalıdırlar. Lakin taliblərin nümayəndəsi Maulvin Ömər (Maulvin Omar) bildirib ki, onlar ,özünümüdafiə üçün, silahdan imtina edə bilməzlər.
"Danışıqlar haqqında bir neçə dəfə söhbət gedib və sazişlər əldə edilib. Lakin hər dəfə bu sazişlər pozulub ki, bu da Pakistana zərər vurub", - Pakistan üzrə ekspert, ABŞ- da Taft Universitetinin müəllimi Aişə Cəlal Trend -a bildirib.
"Talibləri hərbi əməliyyatların dayandırılamsının zəruri olmasına inandırmaq mümkün olmayanadək, bu danışıqlar bir nəticə verməyəcək", - o əlavə edib.
Pakistan hökuməti fevralda ölkənin şimal - qərbində yaşayan taliblərlə saziş bağlayıb ki, bu da Vaşinqtonun narahatlığına səbəb olub. ABŞ-ın nümayəndələrinin rəyinə görə, "Taliblər" atəşkəsdən NATO - nun Əfqanıstandakı qüvvələrinə qarşı hücuma hazırlıqda istifadə edirlər. Məsələn, 2006 - cı ildə Şimali Vəziristanda atəşin dayandırılmasından sonra tablilər 2001 - ci ildən görünməmiş miqyasda fəaliyyətə başlayıblar, - Rusiyanın "Nezavisimaya Qazeta"sı xəbər verir.
Taliblərin məqsədi İslam dövləti yaratmaqdır. Onlar əfqan cəmiyyətini islamın bayrağı altında birləşməyə çağırır və Əfqanıstandakı beynəlxalq qüvvələrlə mübarizə aparmağı zəruri hesab edirlər.
Amerikalı ekspert Filip Oldenburqun (Philip Oldenburg) rəyinə görə, taliblər və Əfqanıstan hökuməti arasında vasitəçilik yeganə müsbət nəticə ola bilər.
Lakin onun rəyinə görə, çox ehtimal ki, Pakistan və taliblər arasında danışıqlar Əfqanıstandakı yaraqlıların fəaliyyətinə təsir göstərməyəcək.
"Əfqanıstanın təhlükəsizliyi lokal problemdir və çətin ki, Pakistan ölkədəki daxili vəziyyətə təsir edə biləcək", - Kolumbiya Universiteti yanında Cənubi Asiya Araşdırmaları İnstitutunun direktor köməkçisi Oldenburq bildirib.
Aişə Cəlalın rəyinə görə, Əfqanıstanın problemi lokal problem olsa da, danışıqlar regional xarakter daşıyır və Əfqanıstandakı taliblərlə danışıqları da qarşısına məqsəd qoyur. Bu danışıqlar yalnız Əfqanıstan və Pakistanın deyil, həm də ümumilikdə regionun təhlükəsizliyi üçün dönüş nöqtəsi ola bilər.
Lakin Pakistan Əfqanıstanda vəziyyətin sabitləşməsində maraqlı olmaya bilər. Belə ki, bu ölkənin strateji maraqlarına təsir edə bilər, - Cənubi Asiya üzrə çox sayda nəşrlərin müəllifi Sumit Qanquli hesab edir.
"Pakistan Əfqanıstanı özünün "arxa həyəti" kimi nəzərdən keçirənədək danışıqlar müsbət nəticə verməyəcək", - o bildirib.
"Taliban" Əfqanıstanda puştu tayfaları arasında 1994 - cü ildə yaranmış radikal islamçı hərəkatdır (sünni təriqətli). 1996 - 2001 - ci ildə Əfqanıstanı ("Əfqanıstan İslam Əmirliyi") və 2004 - cü ildən Pakistanın şimalındakı Vəziristan regionunu ("Vəziristan İslam Dövləti") idarə edib.
Hərəkatın nüvəsini Qəndahar şəhəri ruhani müsəlman məktəbinin molla Məhəmməd Ömərin başçılıq etdiyi 30 tələbə təşkil edib.
"Taliban"ın Pakistan bölməsi formal olaraq bir il əvvəl yaradılıb. Onun bazası Əfqanıstanla sərhəddə Cənubi Vəziristanda yerləşir. Qruplaşmanın başında məşhur yaraqlı Beytullah Məhsud dayanır.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan: [email protected]