Azərbaycan, Bakı, 05 avqust / , müxbir S.İlhamqızı, T.Cəfərov/ İran prezidenti Mahmud Əhmədinejadın Türkiyəyə gözlənilən səfəri rəsmi Ankaranın Tehranla Qərb arasında vasitəçilik missiyası ilə əlaqədar olsa da, Türkiyənin xarici siyasəti üçün təhlükəlidir.
"İranın Qərb dövlətləri ilə münasibətlərini nəzərə alsaq, Əhmədinejadın Türkiyəyə səfəri bu ölkənin xarici siyasəti üçün problemli səfərdir" - deyə Arif Kəskin Trend -a bildirib.
İran prezidenti Mahmud Əhmədinejadın avqustun 14 - də Türkiyəyə rəsmi səfər edəcəyi gözlənilir. Türkiyə mətbuatının yazdığına görə, Əhmədinejadın səfərdə məqsədi İranın uranı zənginləşdirmə proqramını müzakirə etməkdir.
Türkiyəli politoloq Əhmədinejadın səfərini ölkəsinin xarici siyasəti üçün risk yaradacağını düşünür: "İranın ABŞ, İsrail kimi dövlətlərlə münaqişələrini, bölgədəki radikal qruplarla mövqeyinin üst-üstə düşməsini nəzərə alsaq, Əhmədinejadın səfəri Türkiyənin xarici siyasəti üçün risklidir" - deyə Kəskin çərşənbə axşamı İstanbuldan bildirib.
O, Əhmədinejad hələ gəlməmişdən artıq problem ortaya çıxdığını, onun Atatürkün məzarını ziyarət etmək istəmədiyi barədə məlumatların yayıldığını xatırladıb. Politoloq qeyd edib ki, məhz buna görə Əhmədinejadın rəsmi səfərinin mahiyyətiazaldılaraq, işgüzar səfər səviyyəsinə endirilib və görüşlərin paytaxt Ankarada deyil, İstanbulda keçiriləcəyi gözlənilir.
Politoloq bildirib ki, Əhmədinejad Türkiyəyə əvvəlki dövlət başçısı Əhməd Necdət Sezərin, həmçinin, indiki Abdullah Gülün prezidentliyi dövründə də səfər etmək istəyib, lakin Ankara razılıq verməyib. Rəsmi Ankaranın indi Əhmədinejadı qəbul etməsi Türkiyə üçün riskli, İran üçün isə çox əhəmiyyətlidir: "Çünki Əhmədinejad Qərb dövlətləri tərəfindən müsbət qarşılanmır, hətta bu ölkələrin rəhbərləri, rəsmiləri onunla görüşmürlər. Amma Türkiyə rəhbərliyi tərəfindən qəbul olunması Əhmədinejadın nüfuzunu artıran və onun üçün əlverişli hadisədir" - deyə politoloq bildirib.
Kəskin hesab edir ki, Türkiyənin İranın nüvə proqramı ilə bağlı vasitəçilik təşəbbüsü, sadəcə, vəziyyəti yumşaltma cəhdidir. Onun fikrincə, tərəflər Türkiyəsiz də görüşürlər və dialoq mexanizmləri də mövcuddur: "Türkiyənin İranla Qərb arasında vasitəçilik rolu yoxdur. Türkiyə, sadəcə, İran və ABŞ arasındakı münasibətlərin daha da pisləşməsindən narahatdır və problemin diplomatik yolla həllini tapmasında maraqlıdır" - deyə türkiyəli politoloq bildirib.
İranlı siyasi ekspert Əhməd Zeydabadi isə, hesab edir ki, Əhmədinejadın Türkiyəyə səfəri məhz rəsmi Ankaranın vasitəçilik təşəbbüsləri ilə bağlıdır. "Türkiyə rəsmiləri İsrail və Suriya arasında vasitəçiliyin nəticə verdiyini gördüyündən, İranın uranı zənginləşdirmə proqramı ilə bağlı Qərblə rəsmi Tehran arasında da vasitəçilik etmək niyyətindədir" - deyə İranın Yaxın Şərq ölkələri üzrə eksperti Zeydabadi Trend -un Tehrandakı müxbirinə bildirib.
Zeydabadinin fikrincə, Türkiyə rəsmiləri İranın nüvə proqramı ilə bağlı, öz vasitəçiliklərinə ümid bəslədikləri üçün Əhmədinejadı Türkiyəyə dəvət ediblər.
Ekspert hesab edir ki, Qərb ölkələri də hər hansı bir üçüncü ölkənin İranın nüvə proqramı ilə əlaqədar vasitəçilik etməsinin əleyhinə deyillər: "Fikrimcə, vasitəçiliyin baş tutub-tutmaması İranın öz mövqeyindən asılıdır. Bir çox ölkələr Qərblə İran arasında vasitəçilik etmək niyyətindədirlər, lakin Türkiyənin mövqeyi daha çox nəzərə çarpır" - deyə ekspert bildirib.
Zeydabadinin qənaətincə, vasitəçilik missiyasının icrası zamanı ən vacib məsələ İranı "5+1" ölkələrinin (BMT Təhlükəsizlik Şurasında daimi üzv dövlətlər) təkliflərini qəbul etməyə razı salmaqdır: "Fikrimcə, Tükiyə İranı bu təklifləri qəbul etməyə razı sala bilməyəcək" - deyə iranlı politoloq bildirib.
Qərb dövlətləri İranı nüvə silahı istehsal etməkdə günahlandırır, bununla əlaqədar BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası İranın uranı zənginləşdirməsini dayandırması tələbi ilə 3 Qətnamə qəbul edib. İran isə, bu ittihamları rədd edir və uranın dinc məqsədlər üçün zənginləşdirildiyini bildirir.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan [email protected]