...

Sarkozi Fransanı Yaxın Şərqin başlıca tərəfdaşı görmək istəyir

Siyasət Materials 3 Sentyabr 2008 16:21 (UTC +04:00)

Azərbaycan, Bakı, 03 sentyabr/ Trend , müxbir Ü.Sadıqova/ Fransa prezidenti ABŞ -ı Yaxın Şərqdə liderlikdən sıxışdırmaq niyyətindədir və Suriya bu məsələdə ona yardım etməyə hazırdır.

"Sarkozi digər Avropa ölkələri ilə müqayisədə, Suriyada birinciliyə nail olmaq üçün daha böyük imkanlara malikdir", - Suriya üzrə britaniyalı ekspert, San-Endrü Universiteti (University of St. Andrews) nəzdində Yaxın Şərq institutunun direktoru, Raymond Hinnebuş (Raymond Hinnebusch) Londondan telefonla Trend - a bildirib.

Fransa prezidenti Nikolya Sarkozi sentyabrın 3 - də ilk dəfə Suriyaya səfər edəcək,- Suriyanın SANA xəbərlər agentliyi bazar ertəsi xəbər yayıb. O, Suriya prezidenti Bəşər Əsədlə regional və iqtisadi əməkdaşlıq məsələlərini müzakirə etmək niyyətindədir.

ABŞ Fransanın Avropa üçün təhlükəli dost hesab edilən Suriya ilə əməkdaşlığına açıq etiraz etsə də, Fransa üçün imkan yaranıb ki, Qərbin Yaxın Şərqdəki mövqelərində vacib rol oynaya biləcəyini regionda başlıca dominanta - ABŞ - a sübut edə bilsin.

Lakin öz müttəfiqinin bütün etirazlarına baxmayaraq, Paris Yaxın Şərqdə möhkəmlənmək niyyətindədir və Suriyanın regiondakı siyasi çəkisini nəzərə alaraq, ondan başlayır.

Hinnebuş hesab edir ki, Buşun Yaxın Şərq oyunundakı bütün uğursuzluqlarından, xüsusilə də İraq müharibəsindən sonra, ABŞ Fransanı bu əməkdaşlıqdan daşındıra bilməyəcək.

2005 - ci ildə Livanın Baş naziri Rafiq Həriri öldürüldükdən sonra, Fransanın Dəməşqlə münasibətləri donduran ilk Avropa ölkələrindən olması vacib məqamdır. Suriya Livandakı maraqlarını gizlətmədiyindən, o vaxt müqəssir Dəməşq oldu. ABŞ hələ də Dəməşqin günahkar olduğunu iddia etsə də, üç il sonra keçsə belə, Suriyanın günahı sübut edilməyib. Lakin Ağ Evdəki gərginliyi nəzərə alan Əsəd, Avropa ilə əlaqələrini bərpa etmək qərarına gəlib ki, bu da ölkənin beynəlxalq imici üçün zəruridir.

Suriyalı müstəqil ekspert Xaldun Əsvadın rəyinə görə, Fransanın Suriya ilə əlaqələri, ABŞ -ın başçılığı ilə Qərbin Yaxın Şərqdə həyata keçirdiyi ümumi siyasi kursdan o qədər də fərqlənməyəcək. O hesab edir ki, Buş administrasiyası noyabrda keçiriləcək prezident seçkiləri ilə məşğul olduğu müddətdə, Fransa Qərbin ümumi mövqelərinə xəyanət etməməklə, müvəqqəti olaraq Yaxın Şərqlə məşğul olacaq.

"ABŞ -a "pis polis" rolu ayrılarkən, Fransa Yaxın Şərqdə "yaxşı polis" rolunu oynamaq istəyir, - Dəməşqin Nəzəri Tədqiqatlar və Vətəndaş Hüquqları Mərkəzinin (Damascus Center for Theoretical and Civil Rights Studies) üzvü Əsvad ABŞ - dan elektron poçtla Trend -a bildirib.

Ekspert onu da qeyd edib ki, Fransa və Suriyanın yeni münasibətləri Qərb və İsrail üçün çox vacib hədəflə - İranı təcrid və onun İsrail sərhədlərindəki tərəfdarlarının mövqelərini zəiflətmək hədəfi ilə üst-üstə düşür. Bundan əlavə, Fransa Suriya və İsrailin dolayı danışıqlarına müdaxilə etmək və bununla da öz beynəlxalq çəkisini artırmaq istəyir. Bu danışıqlarda vasitəçi rolunda əvvəllər Türkiyə çıxış etsə də, müsbət nəticələr əldə edə bilməyib.

"Suriya və İsrailin dolayı danışıqları Fransanın bu məsələyə müdaxilə etməsi və bununla da 2008 - ci ilin noyabrınadək İsrail- İran qarşıdurmasının genişləndirməsi üçün gözəl bəhanədir", - Əsvad hesab edir.

Sarkozi səfərin gedişində Suriyanın Livanla yeni münasibətlərini, ölkələr arasında bir müddət əvvəl həyata keçirilən səfirlərin mübadiləsini müzakirə edəcək. Fransanın Aİ-yə başçılıq etməsini nəzərə alsaq, bu, Beyrutla münasibətlərdə yeni səhifə açan Suriya üçün çox vacib məqamdır. Suriyalı politoloq Əkrəm Xüzamın rəyinə görə, Fransanın Dəməşqlə iqtisadi əlaqələri dərinləşdirmək istəyini nəzərə alan Əsəd, ölkənin yeni qərbyönlü kursunu genişləndirmək üçün bundan istifadə edəcək.

"Fransa regionun digər ölkələrinə Suriyanın çıxışını nəzərə alaraq, onunla ticari münasibətlərdə maraqlıdır", - Aljazeera telekanalının siyasi icmalçısı Əkrəm Beyrutdan telefonla Trend -a bildirib.

Suriyanın maraqlarının tam şəkildə qorunması ilə Fransanın iqtisadi ambisiyalarını nəzərə alan ABŞ-ın mövcud siyasi vəziyyətdə Parisə əhəmiyyətli təzyiqi çətindir.

"Rusiya ilə münasibətlərdəki gərginliyi nəzərə almaqla, Dəməşqin və Moskvanın münasibətləri Amerikan?n Suriya məsələsinə müdaxiləsi ucun başlıca s?b?b olacaq. Lakin bu məsələ hələ açıqdır", - Xüzam vurğulayıb.

Təxminən 40 il ərzində Suriya və Qərb ölkələri arasında münasibətlər gərgin olub. "Soyuq müharibə" şəraitində SSRİ ilə Dəməşqin münasibətləri əvvəlcə başlıca səbəb kimi çıxış edib. Sovet İttifaqı dağldıqdan sonra da Qərb - ABŞ münasibətlərində gərginlik qalıb və yalnız cari ilin iyulunda keçirilən Aralıq dənizi sammitindən sonra, Dəməşqin və Avropanın münasibətləri nəzərəçarpacaq dərəcədə yaxşılaşıb.

"Qərbin hazırki Suriya rejimini dəstəkləməsi və ölkədəki islahatlara etinasız yanaşması başlıca problemdir", - suriyalı ekspert Xaldun Əsvad hesab edir.

Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan [email protected]

Xəbər lenti

Xəbər lenti