Bakı. Trend:
Səhiyyə Nazirliyi Elmi-Tədqiqat Tibbi Bərpa İnstitutunun revmatoloqu Gülnarə Həsənova Nazirliyin rəsmi saytına müsahibə verib.
Trend həmin müsahibəni təqdim edir:
- Gülnarə xanım, ilk öncə revmatoid artrit xəstəliyi haqqında məlumat verərdiniz...
- Revmatoid artrit birləşdirici toxumanın naməlum etiologiyalı
xroniki sistem xəstəliyi olub, oynaqların kliniki olaraq
proqressivləşən, eroziv artritlə xarakterizə olunan mürəkkəb
autoimmun patogenezli xəstəlikdir.
Revmatoid artritin kliniki gedişi, proqnozunun ağırlıq dərəcəsi və
sosial əhəmiyyətinə görə digər artritlərdən fərqlənir. Epidemioloji
tədqiqatlar göstərir ki, Yer kürəsi əhalisinin bir faizi bu
xəstəlikdən əziyyət çəkir.
- Bu xəstəlik orqanizmdə hansı simptomlarla özünü biruzə verir?
- Müasir təsəvvürlərə əsasən, revmatoid artrit mürəkkəb patogenizinin əsas mexanizminin tənzimlənməsində mühüm rolu oynadığı immunoloji proseslərin pozğunluğu təşkil edir. Müəyyən olunub ki, periferik endokrin vəzilərin – qalxanvari, cinsi, böyrəküstü vəzilərin fəaliyyətinin pozulması bu xəstəliyin gedişinə öz təsirini göstərir. Revmatoid artrit patogenizində əsas yeri limfositlərə mənsub olan immun dəyişikliklər təşkil edir. Naməlum etioloji amilin oynaqların sinovial qişasını zədələməsi nəticəsində sinovial mühitə damarlardan T və B limfositlərin axını güclənir və onların arasında disbalans baş verir. Qanda revmatoid faktor kimi autoanticismlərin yüksək konsentrasiyası, bir çox hallarda immun kompleksin nəzərə çarpacaq dərəcədə miqdarının artması, limfositlərin aktivləşməsi aşkar edilir. Revmatoid artrit zamanı baş verən immun iltihabi proses, xroniki persistəedici, residiv verən xarakter daşıyıb, əsasını immunoloji homeostazın dərin kəmiyyət və keyfiyyət dəyişiklikləri təşkil edir. Revmatoid sinovit oynaq qığırdağı, sümük toxuması, damarlar və daxili orqanlarda iltihabi və destruktiv proseslərin başlanğıc etapı hesab olunur.
- Revmatoid artritit xəstəliyi müalicəsində medikamentoz müalicə ilə yanaşı, başqa hansı müalicə üsulları var?
- Müasir revmatologiya revmatoid artritin kompleks mərhələli
müalicəsi üçün effektiv üsul işləyib hazırlayıb. Sanator-kurort
müalicə bu etapların içərisində özünəməxsus yer tutur və onun
tətbiqi vacibdir. Revmatoid artrit xroniki və ağır gedişata malik
olması, funksional vacib oynaqların destruksiya və deformasiyasi
ilə nəticələnməsi baxımından, onun vaxtında diaqnozunun qoyulması
və müalicəsinin erkən başlanması vacib şərtlərdən biridir.
Xəstəliyin müalicəsində sanator-kurort müalicəsi və xüsusən təbii
faktorların tətbiqinə üstünlük verilməsi təqdirəlayiqdir.
Revmatoid artritin müalicəsində xəstəliyin tsiklik xarakterli
gedişini, müxtəlif aktivlik dərəcəsini, orqan və sistemlərin
zədələnmə dərəcəsini nəzərə alaraq, bu vasitələrin tətbiqi zamanı
ciddi differensial yanaşma tələb olunur. Belə ki, fizioterapevtik
müalicədən ultrasəs müalicəsi, maqnitoterapiya, krioterapiya və
balneoterapiya təyin olunur. Bu xəstəliyin kompleks müalicəsində
təbii balneoloji faktorlardan naftalan, radon və müxtəlif
hidrogen-sulfidli vannaların tətbiqinə geniş yer verilir. Ancaq bu
göstərilən faktorlardan hidrogen sulfidli vannalarla müalicə öz
effektliyinə görə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Azərbaycanda əsasən çökmə süxurlarından çıxan və neftlə parogenetik
münasibətdə olan müxtəlif kükürdlü su mənbələri mövcuddur. Abşeron
yarımadası, Lənkəran-Masallı, Quba-Şabran və Qax-Şəki zonalarında
hidrogen-sulfidli sulara rast gəlinir.
Hidrogen-sulfidli vannalar xəstələrə fiziki, kimyəvi və bioloji
olmaqla kompleks şəkildə təsir göstərir. Bu təsirlər içərisində
kimyəvi təsir daha əhəmiyyətli hesab olunur. Vanna qəbulu zamanı
əsas təsiredici amil sərbəst hidrogen-sulfid qazıdır.
- Revmatoid artritin hansı aktivliyində, formasında və mərhələsində fiziobalneoterapevtik müalicə təyin edilməlidir?
- Revmatoid artritin oynaq forması ilə I, II aktivlik dərəcəsi, ləng gedişi, seropozitiv və seroneqativ variantlar, vaskulit əlamətlərinin müşahidə olunmaması, I, II mərhələlərdə I və II dərəcəli funksional pozğunluğu zaman fiziobalneoterapevtik müalicə təyin edilməlidir.