Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının DATA-mərkəzi Avropanın GRID seqmentinə qoşulub
Azərbaycan, Bakı, 16 sentyabr /Trend, müxbir H.Vəliyev/
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Fizika İnstitutunun Hesablama Mərkəzi EGI (European Grid Infrastructure) layihəsi çərçivəsində təmsil olunan Avropanın paylaşdırıcı şəbəkəsinə qoşulub. Bu barədə Trend-ə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutunun yüksək enerjilər fizikası laboratoriyasının rəhbəri Övsət Abdinov.
abdinovun sözlərinə görə, İnstitutun DATA-mərkəzi Avropa Nüvə Tədqiqatları Mərkəzinin (CERN) informasiya axınını emal etməklə bütün sutkanı işləyir. İndi şəbəkəyə AMEA-nın digər institutlarının qoşulması imkanı müzakirə edilir.
33 ölkədə yerləşən 200 kompüterdən ibarət EGI layihəsində paylaşdırıcı şəbəkə sentyabrın 14-də işə salınıb. Layihə çərçivəsində 300 DATA-mərkəzdə yerləşən kompüterlərin hesablama gücündən istifadə ediləcək.
Azərbaycan seqmentində CERN tərəfindən İnstituta verilən 300 kompüter cəlb edilib. Şəbəkə bir yüksək gücə malik kompüter kimi real vaxt rejimində işləyir və ətraf mühütin qorunması, səhiyyə və energetika sahələrində elmi hesablamaların aparılması üçün nəzərdə tutulub. Fizika İnstitutu və Avropamərkəzi arasında rabitə kanalının buraxılış gücü 30 Mbit/s-i ötür.
GRID seqmenti super kompüterlərin əvəzlənməsi qismində tətbiq olunur və böyük həcmli məlumatlarla işləməyə imkan verir. Sistem azad resursların və konkret vəzifənin həlli üçün müvafiq proqram təminatının axtarışı ilə məşğuldur.
Avropa Komissiyasının rəsmi məlumatlarına görə, EGI layihəsinin büdcəsi 73 milyon avro təşkil edir. 25 milyon Avropa Komissiyasının büdcəsindən ayrılacaq, yerdə qalan vəsaitlər isə Aİ-nin üzv ölkələrindən daxil olacaq.
EGI şəbəkəsindən əvvəl olan "Enabling Grid for eScience" indi böyük adron kollayderində aparılan eksperimentlər zamanı alınan məlumatların emalı üçün 13 min alim və CERN əməkdaşları tərəfindən istifadə olunur.
GRID-in Azərbaycan seqmentinin istismara verilməsi Fizika İnstitutuna CERN-in informasiya axınının emalı ilə yanaşı, mürəkkəb məsələlərin həllində iştirakçı ölkələrin resurslarından milli maraqlar (enerji resurslarının aşkar edilməsi üzrə geoloji tədqiqatların aparılması, tibbdə və s.) üçün istifadə etməyə imkan verəcək.
