Trend - un Yaxın Şərq Redaksiyasının rəhbəri Rufiz Hafizoğlu
İsrailin Qəzzə Zolağında keçirdiyi hərbi əməliyyatlar HƏMAS və İsrail arasında müvəqqəti atəşkəsin başa çatması ilə deyil, HƏMAS- ın 2006-cı ildə Fələstində keçirilmiş parlament seçkilərindən sonra planlaşdırılıb. Bu seçkilərin keçirilməsi ilə İsrailin varlığını qəbul etməyən və digər Fələstin fraksiyalarından fərqli olaraq, 60 % səs toplayan HƏMAS yeni status -- siyasi partiya statusu qazandı. Avropalı müşahidəçilər bu seçkiləri ərəb dünyasında ən demokratik seçki olduğunu bəyan etdilər.
Yarandığı gündən müxalifətdə olan HƏMAS seçkilərdə qələbəsini müstəqil Fələstin hökumətini təşkil etmək fürsəti kimi qiymətləndirdi.
Seçkilərdə qələbəsi HƏMAS-a qarşı müharibənin ilk hazırlıqları başlandı, çünki HƏMAS yeni müstəviyə -siyası mübarizəyə başladı. HƏMAS -ın gözlənilməzuğuru nə İrsailin, nə də hakim Fəht partiyasının maraqlarına uyğun idi. Hər iki tərəf - Fəht və Israil höküməti -- HƏMAS-in seçkilərdə qələbəsinin Annapolis sülh danışıqlarına xələl gətirəcəyini bildirdi.
HƏMAS və İsrail arasında toqquşmalar artıq lokal deyil, siyasi xarakter daşımağa başlamışdı. Aydın görünürdü ki, bu siyasi mübarizədə qüvvələr nisbəti HƏMAS - ın xeyrinə deyil.
Çünki İsrailin regiondakı siyasətinə dəstək verən və beynəlxalq siyasi dairələrdə onu dəstəkləyən böyük dövlətlər, xüsusilə də BMT, seçkilərdə qələbəsinə rəğmən, HƏMAS-ı terror təşkilatı kimi qəbul edirdilər.
Budan sonra Beynəlxalq qurumlar Fələstin administrasiyasına HƏMAS hökumətinin boykot ediləməsi üçün təzqilərə başladı. İsrail və Beynəlxalq qurumların Fələstin administrasiyasının prezidenti Abbasdan HƏMAS - ı təmsil edən millət vəkilləri ilə hər hansı bir dialoqa girməməyi tələb etdi.
Daha sonra isə, Fələstində daxili vəziyyətin daha da gərginləşərək vətəndaş müharibəsinə çevrilməsi, eləcə də HƏMAS-ın hakimiyyətdən uzaqlaşması üçün Fəth HƏMAS-lı nazirləri oğurladı. Bununla da Fəht HƏMAS - ın adekvat addım ataraq, silahlı müqavimət göstərməsini istəyirdi. Lakin HƏMAS Fəthin qızışdırıcı siyasıtinə qurban getmədi və sabitliyi qorumaqla beynəlxaq ictimaiyyətə regionda sülh tərəfdarı olduğunu sübüt etməyə çalışdı.
2007-ci ildə HƏMAS idarəçiliyi bütünlüklə ələ almaq, ərazidəki gizli qüvvələri idarə etmək və bütün aidiyyatı təhlükəsizlik orqanlarına rəhbərlik etmək üçün, Qəzzədə hərbi çevriliş edərək, Fəthə məxsus qüvvəlri Qəzzədən çıxardı. İsrail höküməti vəziyyətin nəzarətdən çıxdığını görərək, Qəzzənin bütün buraxılış məntəqələrini bağladı və HƏMAS-a təzyiq kimi Qəzzəyə blokada tətbiq etdi.
HƏMAS da, öz növbəsində, İsrail ictimaiyyətini "ayıltmaq" və dünyanın diqqətini Qəzzədə baş verənlərə yönəltmək üçün yəhudi yaşayış məntəqlərini ibtidai formada əldəqayırma "QƏSSAM" raketlərilə atəşə tutmağa başladı. HƏMASın "QƏSSAM" raketləri qarşısında aciz qalan Yaxın Şərqin super dövləri İsrail, Misirin vasitəçiliyi ilə 2008-ci ilin iyununda HƏMAS-la müvəqqəti olaraq atəşkəs imzaladı.
Atəşkəsin mühüm şərtlərindən biri də Qəzzəyə tətbiq edilən blokadanın ləğvi idi. Lakin razılaşdırılan bəndlərin heç birinə əməl olunmadı. Bu isə, HƏMAS-ın İsrailə qarşı mövqeyinin daha da kəskinləşməsinə gətirib çıxardı. Dekabrın 27-də səhər satlarından başlayaraq, Israil Qəzzə Zolağında HƏMAS üçün gözlənilməz hərbi əməliyyatlara başladı.
İsrailin hərbi əməliyyatlarda məqasədi, ölkənin müdafiə nazirinin dediyi kimi, HƏMAS terroruna son qoymaqdır. Lakin İsrail Hərbi Qüvvələri bir o qədər də ciddi nailiyyət əldə edə bilməyiblər.Əksinə, dinc əhalinin qətli İsrailin beynəlxalq nüfüzuna xələl yetirdi, ərəb və müsəlman ölkələrində antisemit əhval-ruhiyyənin artması ilə nəticələndi. Hətta İsrailin Yaxın Sərqdə ən yaxın və etibarllı müttəfiqi olan Türkiyə bu əməliyyatlara kəskin etiraz bildirdi. İordaniya hökuməti İsraillə əlaqalərinə yenidən baxacağını elan etdi.
Israilin Qəzzədə keçirdiyi hərbi əməliyyatlar ölkə daxilində də birmənalı qarşılanmadı. İsrail mətbuatı da əməliyyatlara biganə qalmadı. "Maaref" qəzeti Israil hökumətinin 2006-cı ildə Livan müharibəsindən nəticə çıxarmadığını yazdı.
İsrailin Qəzzədə HƏMAS-a qarşı keçirdiyi əməliyyatların tez bir zamanda uğurla başa çatacağına ümid edilirdisə, hadislərin gedişi bunun tam əksini göstərdi.
.
41 il əvvəl İsrailin nizami ərəb ordularını məğlub edib, Qəzzəni, Qərb Sahilini, Sina yarımadasını və Colan yüksəkliklərini tutmasına 6 gün lazım gəlmişdi. Əldə olan hərbi imkanlara baxmayaraq, indi İsrail Qəzzə Zolağında HƏMAS - a qarşı mübarizə aparmaq üçün daha çox vaxt sərf edir. Müharibənin hələ nə qədər davam edəcəyisə, bəlli deyil. Bu da HƏMAS-ın bir o qədər də zəif rəqib olmadığından xəbər verir.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]