Azərbaycan, Bakı, 25 aprel / Trend , müxbir Ü.Sadıxova /
Misirin İsrailin sağtəmayüllü hökuməti ilə danışıqları Fələstin-İsrail cəbhəsində dincliyin qorunub saxlanmasına kömək edəcək, lakin Qahirə İsrailin sülh prosesində tutduğu sərt mövqeyi dəyişmək iqtidarında deyil.
"İsrail hökumətinin hazırda tutduğu mövqeyi dəyişmək üçün Misirin şansları olduqca azdır. Lakin Misirin HƏMAS və Hizbullaha qarşı atdığı addımlar İsraili hərbi qüvvə tətbiqini azaltmağa vadar etməlidir ki, bu da yekunda sülh prosesinə kömək edəcək", - deyə Trend -a elektron poçtla Vaşinqtonun Yaxın Şərq İnstitutunun (Washington Institute for Near East Policy) Ərəb-İsrail münaqişəsi üzrə analitiki Raymond Tanter bildirib.
Misirin Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri Ömər Süleyman İsrailə səfəri zamanı bu ölkənin Baş naziri Benyamin Netanyahunun yaxın vaxtlarda Misir Prezidenti Hüsnü Mübarəklə görüşünün keçirilməsi məsələsini razılaşdırıb. Bu barədə cümə günü Al Jazeera saytı xəbər yayıb.
Lakin Misir rəhbərliyi bəyan edib ki, İsrail rəhbərinin səfəri, Qahirənin ünvanına kəskin çıxışları səbəbindən bu ölkənin xarici işlər naziri Aviqdor Libermanın müşaiyəti olmadan həyata keçirilməlidir.
2008-ci ilin oktyabrında sağtəmayüllü "Bizim Evimiz - İsrail" partiyasına rəhbərlik edən Liberman Knessetdə çıxışı zamanı Misir lideri Hüsnü Mübarəki İsrailə gəlmək istməməsi fikrinə görə tənqid edərək, ona "cəhənnəmə vasil olmağı" məsləhət görüb.
Netanyahunun Qahirəyə dəvət olunması Libermanın Ərəb-İsrail münaqişəsinin həlli üzrə Ərəb dövlətlərinin birgə hzırladığı planı - "ərəb sülh təşəbbüsü"nü tanımaqdan imtina etməsindən sonra baş verib.
Netanyahu Suleymanla görüşdə Misirin Qəzza Zolağı ilə sərhəddən silah daşınmasına qarşı mübarizədə göstərdiyi yardımı və Fələstinin HƏMAS hərəkatı ilə İsrail əsiri Qilad Şalitin azad edilməsi barədə danışıqlardakı vasitəçiliyini dəstəkləyib.
Ötən həftə Misirdə Livanın Hizbullah partiyasının terror aktlarının hazırlanmasında və Fələstin ərazisinə silah daşınmasında ittiham olunan üzvləri həbs olunub.
Misir 1978-ci ildə İsraillə diplomatik münasibətlər quran ilk ərəb dövlətidir.
Analitiklər Qahirənin İsraillə əməkdaşlığının Misirin ölkədə İslam dövləti yaratmağa çalışan "Müsəlman qardaşlar" İslam partiyasının dəstəyi ilə HƏMAS-ın regionda fəaliyyətinin məhdudlaşdırılmasına yönəldiyini istisna etmirlər.
"HƏMAS Misir siyasətində güclü təsirə malik olan "Müsəlman qardaşlar"ın bir hissəsidir. Qahirə HƏMAS-ın Misirdəki islamçıların dəstəyi ilə Qəzzada hakimiyyətinin güclənəcəyindən ehtiyatlanır", - deyə Trend -a elektron poçtla Kaliforniya Universitetinin (University of California) hüquq professoru Corc Bişarat (George Bisharat) bildirib.
HƏMAS hakim FƏTH partiyasının qoşunlarını Qəzzadan çıxararaq 2007-ci ildən anklavaya nəzarət edir və İsrailin məhv edilməsi mövqeyindən çıxış edən Suriya ilə İranın hərbi və maddi dəstəyindən yararlanır.
Müşahidəçilər hesab edirlər ki, Misir regionda sülh prosesini davam etdirmək istəyir və bilir ki, Liberman müstəqil Fələstin dövlətinin yaradılmasının əleyhinədir.
İsrail hökumətinin rəhbəri Netanyahu, fələstinlilərlə danışıqların aparılmasından imtina etməyib, o, Fələstin dövləti yaradılmamışdan öncə regionda iqtisadi problemlərin həll edilməsinin zəruri olduğunu hesab edir.
Misirin "əl-Cümhuriyyə" qəzetinin baş redaktor müavini əl-Sayed Hani hesab edir ki, ölkəsi ilk növbədə Netanyahunun yekun fikri ilə tanış olmalıdır ki, İsrailinsağ təmayüllü hökumətinin rəyinə uyğun mövqe tutsun.
"Buna Misirin İsraillə əməkdaşlığı kimi baxmağa dəyməz. Netanyahunun mövqeyi ilə tanış olduqdan sonra Misir onun hökuməti ilə işləməyin lazım olub-olmaması barədə qərar qəbul edəcək", - deyə Trend Qahirədən telefonla Hani bildirib.
Müşahidəçilərin rəyinə görə, sülh prosesinin pisləşdiyi nəzərə alınarsa Misir-İsrail danışıqları regionda balansın qorunması üçün lazımdır.
Misirin "əl-Əhram" Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin aparıcı analitiki Xəlil əl-Ənaninin fikrincə, Misir İsrailin "ərəb sülh təşəbbüsü"nü qəbul etmədiyini bilir, lakin Qahirə eyni zamanda regionda dinclik və təhlükəsizliyin saxlanılması üçün Təl-Əvivlə barışığı dəstəkləməlidir.
"Misir İsrailin marağı olmadığı halda, onu (İsraili) fələstinlilərlə barışıq imzalamağa məcbur edə bilməz", - deyə Qahirədən telefonla Trend -a əl-Ənani bildirib.
Lakin analitiklər hesab edirlər ki, ABŞ Netanyahu hökumətinə aşkar təsir göstərməyincə Misir İsrailin sağtəmayüllü hökumətinin mövqeyini dəyişməyə qadir deyil.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]