Azərbaycan, Bakı, 23 avqust /Trend, müxbir İ.Xəlilova/
2011-ci ildə Azərbaycanın sığorta bazarındakı bir neçə şirkət ümumi kapitalın 3,5 milyon manatlıq normativ səviyyəyə çatdırılması ilə bağlı çətinliklər üzündən öz fəaliyyətini dayandıra bilər, - bazar iştirakçıları bu qənaətdədirlər.
"Bazarın hazırkı həcmində sığorta şirkətlərinin səhmdarlarına kapitalı artırmaq sərfəli deyil", - ekspert bildirib. - "Bu gün ölkədə fəaliyyət göstərən 27 şirkətdən yalnız 12-nin kapitalı gələn ilin əvvəli üçün minimum tələbatı ötür".
Onun fikrincə, sığorta bazarının potensialı, təxminən, bir milyard manat təşkil edir. 2009-cu ilin yekunları üzrə 163,31milyon manat sığorta haqqı toplanmasına baxmayaraq, bu gün bazar həcminin azalması tendensiyası müşahidə olunur. Ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə yanvar-iyul aylarında sığorta haqlarının ümumi həcmi 21,64 faiz (2009-cu ilin yanvar-iyul aylarında yığımların həcmi 113,02 milyon manat səviyyəsində olub), ödəmələr 8,15 faiz (29,19 milyon manat) azalıb. Ekspertin fikrincə, cari ilin yekunları üzrə bazarın həcmi 120-150 milyon manat manat arasında tərədddüd edəcək.
Misal üçün, Türkiyədə yeni sığorta şirkəti üçün kapital 5 milyon dollar səviyyəsində müəyyən edilib, lakin sığorta bazarı 8 milyard dollar həcmində ölçülür. Bununla əlaqədar Türkiyənin sığorta bazarına xarici sərmayədarların güclü axını var ki, onlar perspektivdə bu bazara sərmayə qoymaqda maraqlıdırlar. Təkcə Fransanın AXA şirkətinə türk sığorta bazarının 80 faizi düşür.
"Dünyada treninqlərin keçirilməsi, əhali arasında sorğuların aparılması, qanunvericilik aktlarının qəbul edilməsi yolu ilə maarifləndirmə mexanizmləri geniş tətbiq edilir", - ekspert bildirir. - "Azərbaycanda da ali məktəblərdə dövlət və qanunvericilik orqanları tərəfindən paralel olaraq işlər aparılmalıdır, çünki sığorta bazarının inkişafının 65-70 faizi məhz bu amillərdən asılıdır".
Hazırda ölkənin Maliyyə Nazirliyi sığorta bazarının inkişafının təşviqi layihəsi üzərində çalışır.
Sığorta bazarlarının digər problemi onların öz vəsaitlərinin investisiyalaşdırılması üçün alətlərin olmamasıdır. Dövlət qiymətli kağızların gəlirliliyi bir faiz təşkil edir, odur ki, gəlir əldə olunmasının yeganə mənbəyi ölkənin bank sektorundakı depozitlərə vəsaitlərin qoyulmasından (orta illik dərəcə 8 faiz olmaqla) ibarətdir.
"Maksimum qazanc əldə etsəydilər, banklar üçün ölkənin fond bazarına sərmayə qoymaq sərfəli olardı", - ekspert hesab edir. - "Xaricdə gəlirlərin iki növü var - texniki (sövdələşmələrdən gəlir) və xərcləri minimum səviyyədə azaltmağa və onların 60 faizini örtməyə imkan verən maliyyə gəliri mövcuddur".
Bütün bu amilləri nəzərə alaraq sığorta bazarının iştirakçısı hesab edir ki, zəif şirkətlərin gedişi qaçılmazdır. Bazarda rəqabət şəraitində xarici sərmayədarları cəlb etməyə məcbur olacaq iri sığortaçılar qalacaqlar ki, bu da Azərbaycanın sığorta bazarının inkişafına yeni təkan verəcək. Ekspertin fikrincə, Azərbaycan bankları da, həmçinin, ilk olaraq xarici sərmayədarları cəlb edən "Bank Respublika" və "Unibank" bu yolla gedəcəklər.
Digər ekspert, "Alfa Sigorta" SŞ-nin Direktorlar Şurasının sədri Xəyal Məmmədxanovun fikrincə, yaxın beş il ərzində Azərbaycanın sığorta bazarında ciddi artım gözlənilmir.
"Əgər Azərbaycanda sığorta sahəsində, məsələn, çox çətin olan yanğındansığorta üzrə yeni qanunvericilik aktları qəbul edilməsə, yaxın yeni ildə sığorta bazarında hansısa yeni mexanizmləri gözləmək qeyri-realdır", - Məmmədxanlı deyib.
Onun fikrincə, ölkə hökuməti təbii fəalkətlər nəticəsində dəyən ziyanın ödənilməsi üçün kompensasiyaların yükündən azad olmalıdır. Çünki onların sığorta şirkətlərinə verilməsi vaxtı çatıb.
"Hansısa şəkildə əhalini stimullaşdırmaq və ya məcburi qaydada öz əmlakını sığortalamağa məcbur etmək lazımdır ki, gözlənilməyən vəziyyətlərdə sığortaçılar zərəri ödəyə bilsinlər. Dünya təcrübəsində belə ziyanları dövlət deyil, sığorta şirkətləri ödəyir", - Məmmədxanlı bildirib.
Yeri gəlmişkən, onun fikrincə, müştərilərin aldadılması ilə bağlı bəzi hallarda bir sıra sığorta şirkətləri tərəfindən sığorta ödəmələrindən imtina olunması əhalinin etimadının qazanılması üçün indiyədək bazarda olunanların üzərindən xətt çəkir. Bu etimadın qorunub-saxlanmasının yeganə yolu sığorta halları üzrə ödəmələrin həyata keçirilməsi, müştərilərin hüquqlarının pozulmamasıdıdır. Yalnız bütün bu şərtlərin yerinə yetirilməsi nəticəsində sığorta bazarında artım gözləmək olar.
Onun fikrincə, Azərbaycanın sığorta bazarı ortamüddətli perspektivdəki əlverişli şəraitdə hər il 5-10 faiz artacaq.
"Hesab etmirəm ki, ölkənin sığorta bazarı iki-üç dəfə artacaq. O, "Peşə xəstəlikləri və istehsalatda baş vermiş bədbəxt hadisələr nəticəsində əmək qabiliyyətinin itirilməsinin icbari sığortalanması haqqında" yeni qanunun, eləcə də icbari sığorta növlərinin səmərəliliyinin artırılması sayəsində ildə 5-10 faiz arta bilər. İstənilən halda, bazarın həcmi yaxın iki il ərzində, çətin ki, 200 milyon manatı ötsün", - Məmmədxanlı hesab edir.
Onun fikrincə, belə proqnozlar Azərbaycanda həyatın yığım sığortasının inkişafı üçün, təxminən, 3-4 il vaxt tələb olunması ilə bağlıdır.
Avqustun 20-nə rəsmi məzənnə 0,8038 AZN/USD təşkil edib.