Azərbaycan, Bakı, 06 fevral/ Trend , müxbir V.Şərifov, S.Əliyev/
"Şahdəniz" yatağının işlənməsi üzrə layihədə "Mərhələ-2" çərçivəsində Azərbaycan qazı SOCAR şirkətinin (Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti) rəhbərliyi altında ixrac olunacaq. "Mərhələ-1"də "Şahdəniz" yatağından qaz ixracı ilə neft-qaz layihələri çərçivəsində Azərbaycan iqtisadiyyatına 1992-ci ildən 2008-ci ilin sonunadək 4,7 mlrd. dollar sərmayə yatıran Norveçin StatoilHydro şirkəti məşğul olur.
StatoilHydro Azərbaycanda üç iri layihədə iştirak edir: "Azəri-Çıraq-Günəşli" (8,5633 faiz iştirak payı), "Şahdəniz" (25,5 faiz) və "Araz-Alov-Şərq" (15 faiz).
StatoilHydro Azerbaijan şirkətinin prezidenti Kristian Hausken (Kristian Hausken) ilə
Trend -ın müsahibəsi:
- StatoilHydro "Şahdəniz" layihəsində "Mərhələ-1" çərçivəsində qaz satışı ilə məşğul olan Azerbaijan Gas Supply Company-nin operatorudur. Şirkət layihə üzrə "Mərhələ-2"nin marketinqini necə görür?
- StatoilHydro "Şahdəniz" layihəsi üzrə "Mərhələ-1"dən qaz ixracını uğurla reallaşdırdı. Biz "Mərhələ-2"nin kapitallaşdırılmasına kifayət qədər fəal daxil olmuşuq, lakin bu mərhələdə qazın marketinqi fərqli məsələlərin həllini özündə birləşdirir.
Həm regionda, həm də ondan kənarda "Mərhələ-2"dən qaz almaqda maraqlı olan tərəflər çoxdur. Bizim "Mərhələ-1"də istifadə etdiyimiz prinsip dəyişilməz qalır - bizə kommersiya cəhətdən etibarlı müqavilələr lazımdır, həm bu qaz üçün başlanğıc qismində Avropa qiymətlərinin təmin edilməsi, həm də tranzitin istiqamətindən asılı olmayaraq iqtisadi cəhətdən etibarlı trazit müqavilələri baxımından.
Tranzitin yolları barədə hansısa ehtimal irəli sürmək olduqca çətindir, Azərbaycan ilə Türkiyə arasında Türkiyədən tranzit hüquqları ilə bağlı dialoq hələ ki, "dalana dirənib".
- "Şahdəniz" layihəsi üzrə "Mərhələ-2" çərçivəsində operatorluq məsələsi necə həll olunur?
- StatoilHydro-nun tam dəstəyi ilə tərəfdaşlar qazın SOCAR-ın rəhbərliyi altında birgə satışı barədə razılıq əldə ediblər. Sonrakı detallar hələ dəqiqləşdirilməyib.
- 2009-cu ildə "Şahdəniz" yatağından hansı həcmdə qaz satılacaq?
- 2009-cu ildə biz "Şahdəniz" layihəsində "Mərhələ-1" çərçivəsində 7,7 mlrd. kubmetr qazın satılmasını nəzərdə tutmuşuq.
- Türkiyə "Şahdəniz" layihəsində "Mərhələ-2" çərçivəsində nə qədər həcmdə qaz almaq niyyətindədir?
- Hazırda Türkiyə "Şahdəniz" layihəsində "Mərhələ-1" çərçivəsində 6,3 mlrd. kubmetr qaz alır. İndi Türkiyənin gələcəkdə hansı həcmdə qaz alacağı barədə fikir yürütmək çox tez olardı, çünki "Mərhələ-2"dən qazın hansı istiqamətlərdə reallaşdırılacağı hələ ki, aydın deyil.
- Qazın Avropa ölkələrinə tədarükü üçün Türkiyə ilə trazit sazişinin əldə olunmasını nə zaman gözləmək olar?
- Azərbaycan və Türkiyə hökumətləri Türkiyə üçün həcm və Türkiyədən tranzit şərtlərinin qeyd olunacağı barədə qarşılıqlı razılaşma əldə etməlidir. Yalnız bundan sonra kommersiya danışıqları başlaya bilər.
- Son vaxtlar Xəzər regionundan alternativ qaz tədarükləri hesabına Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məsələsi üzrə müzakirələr fəallaşıb. "Nabukko" qaz kəməri layihəsinin inkişafını necə görürsünüz? O, Avropaya alternativ qaz tədarükü məsələsini nə dərəcədə səmərəli həll edə bilər?
- Biz əminik ki, tədarüklərin şaxələndirilməsi məsələsi ətrafında aparılan müzakirələr fonunda yaxın gələcəkdə həyatqabiliyyətli "Cənub Qaz Dəhlizi"nin təmin edilməsi üçün həll edilməli olan məsələlərin ardıcıllığını fokusda saxlamaq lazımdır. Nabukko, TAB və ya TGI olmasından asılı olmayaraq, mümkün tranzit marşrutları üzrə qərarların qəbul olunmasınadək bazar reallıqlarını əks etdirən tranzit müqavilələri olmalıdır.
StatoilHydro "Cənub Qaz Dəhlizi"nin tikintisində standart yanaşmaya inanır. Biz səmimi olaraq inanırıq ki, hazırkı şəraitdə "Cənub Qaz Dəhlizi"nin istər qısa, istərsə də uzun müddətli inkişaf planları üçün lazımi ilkin, zəmin Türkiyə ilə Azərbaycan arasında tədarük təhlükəsizliyi və tranzit məsələlərini həll etmiş olacaq ikitərəfli sazişdir.
StatoilHydro Xəzər regionundan mümkün nəql istiqamətləri ilə bağlı müxtəlif oyunçuların səylərini dəstəkləyir. Lakin bu nəql qərarlarının heç biri yuxarıda göstərilən ikitərəfli saziş olmadan kommersiya cəhətdən tam olaraq öyrənilə bilməz.