Azərbaycan, Bakı, 4 dekabr /Trend, müxbir E.Tariverdiyeva/
Astana sammitində hətta iki prezidentin görüşməməsi çox səciyyəvidir və ondan xəbər verir ki, danışıqların və münasibətlərin səviyyəsi çox aşağıdır. Trend-in Ekspert Şurasının üzvü, avropalı ekspert Amanda Pol belə düşünür.
"Astana sammiti tərəflərin hirsli ritorikasından və ATƏT-in Minsk qrupunun son vaxtlar ərzində zəif bəyanatlarından başqa bir şey vermədi", - Trend-ə elektron poçtla Cənubi Qafqaz, Türkiyə və enerji təhlükəsizliyi məsələləri üzrə Avropa siyasi mərkəzinin (Brüssel) analitiki Pol məlumat verib.
Son 11 ildə keçirilməyən ATƏT sammiti dekabrın 1-2-də Astanada Qazaxıstanın təşkilata sədrliyi çərçivəsində keçirilib. Sammitə bütün üzv ölkələrin dövlət və hökumət başçıları gəlib.
Sammitdə münaqişə tərəfləri olan ölkələrin - Azərbaycan və Ermənistanın prezidentləri, eləcə də ATƏT-in Minsk qrupunun üzvü olan həmsədr ölkələrin nümayəndə heyətlərinin rəhbərləri bəyanat veriblər. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasına dair bəyanat Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tezliklə həll olunmasına çağırır.
İki Cənubi Qafqaz ölkəsi arasında münaqişə 1988-ci ildə Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiası irəli sürməsi zəminində yaranıb. Azərbaycan torpaqlarının iyirmi faizi, yəni Dağlıq Qarabağ ərazisi və bu əraziyə bitişik yeddi rayon Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır.
1994-cü ildə tərəflər atəşkəs rejiminə dair razılaşma əldə ediblər və o vaxtdan bəri ATƏT-in Minsk qrupunun himayəsi altında, Rusiya, Fransa və ABŞ-ın həmsədrliyi ilə hələ də nəticəsiz sülh danışıqları aparılır. BMT Təhlükəsizlik Şurasının Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların azad edilməsinə dair qəbul etdiyi dörd qətnaməni Ermənistan bu günə qədər yerinə yetirməyib.
Ekspertin fikrincə, hərbi forma geyinmiş Ermənistan prezidentinin Azərbaycanın işğal olunmuş Ağdam rayonunda etdiyi çıxışlar kimi bu yaxınlarda baş verən hadisələr, xüsusilə fitnəkar xarakterli olmaqla, vəziyyətin inkişafına öz qeyri-konstruktiv töhfəsini verib.
Ermənistan prezidenti Serj Sarkisyan müdafiə naziri Seyran Ohanyanın və yüksək vəzifəli zabitlərdən ibarət nümayəndə heyətinin müşayiəti ilə noyabrın 13-də Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində olaraq, hərbi təlimlərdə iştirak ediblər.
Polun sözlərinə görə, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması üzrə qərarların hazırlanması mərhələsinin vaxtı çatıb.
"Minsk qrpunun həmsədrlərini günahlandırmaq asandır, lakin danışıqlarda çox şey iki ölkənin liderindən asılıdır", - o, qeyd edib.
Onun sözlərinə görə, Ermənistan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi Yerevan və Ankaranın yaxınlaşması ilə bağlı olandan danışıqları çox mürəkkəbləşdirib, bu isə Ermənistanı çox zəiflədib.
2009-cu il oktyabrın 10-da Türkiyə və Ermənistan XİN rəhbərləri Əhməd Davudoğlu və Edvard Nalbandyan Türkiyə və Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşdırılmasına dair protokol imzalayıblar. İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 1993-cü iləd pozulub. Lakin protokollar indiyədək ratifikasiya edilməyib.
Polun sözlərinə görə, hər bir sədr uğur qazanmaq istəyir və ATƏT-in növbəti sədri Litva da bu mənada Qazaxıstandan fərqlənmir, lakin siyasi iradə, iki ölkə lideri və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən daha geniş və daha razılaşdırılmış səylər olmadan, yaxın vaxtlara əhəmiyyətli irəliləyişin olacağına böyük güman yoxdur.
"Əksinə, münaqişə ilə bağlı vəziyyət atəşkəs rejiminin pozulması və regionda yalnız təhlükənin artmasına səbəb olacaq digər fitnəkar risklərə gedərək, pisləşə bilər", - o, vurğulayıb.