2025-ci ilin ilk günləridir və Azərbaycan mürəkkəb geosiyasi proseslərin və iddialı daxili islahatların kəsişmə nöqtəsindədir.
Bu, təkcə beynəlxalq arenada mövcudluğu qorumaq uğrunda mübarizə deyil, həm də regional və qlobal gündəmi formalaşdırmaq gücündə olan bir oyunçunun fəal mövqeyidir. Həyatın bu yeni mərhələsi ölkədən yalnız reaksiyalar deyil, həm də təşəbbüskar addımlar tələb edir.
Qonşu dövlətlərlə gərgin münasibətlər, müttəfiqlərlə əlaqələrin gücləndirilməsi və çoxşaxəli xarici siyasət ölkənin qarşısında duran əsas vəzifələrdir. Bakı hər istiqamətdə həm rasional, praqmat və düşünülmüş siyasət yürüdür. Çünki regional münaqişələrdən tutmuş qlobal qüvvələrin maraqlarına qədər geniş miqyasda qərarlar rəsmi Bakıdan yüksək səviyyədə strateji düşüncə tələb edir.
Rusiya ilə münasibətlər tarixi olaraq praqmatik əsaslara söykənsə də, indi ciddi sınaq dövrünü yaşayır. Azərbaycan təyyarəsinin qəzası ilə bağlı Moskvadan gözlənilən aydın mövqenin olmaması Bakıda narazılığa səbəb olub. Bu məsələdə iştirak edən beynəlxalq ekspertlər artıq hadisənin xarici müdaxilə nəticəsində baş verdiyini təsdiq edən dəlillər təqdim ediblər. Bakının gözləntisi isə Kremlin daha dəqiq mövqe sərgiləməsidir.
Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri strateji əhəmiyyətini qoruyur və 2025-ci ildə daha da dərinləşməsi gözlənilir. Ənənəvi məsələlərdən əlavə, Bakının Suriya proseslərindəki mövqeyi Türkiyə ilə əməkdaşlıqda yeni səhifə aça bilər.
Türkiyə ilə tərəfdaşlıq Azərbaycanın xarici siyasətində dəyişməz prioritetdir. 2025-ci ildə bu əməkdaşlıq xüsusilə Suriyanın bərpası istiqamətində daha geniş miqyas alacaq. Azərbaycanın infrastruktur layihələrində iştirakı təkcə iqtisadi dividendlər deyil, həm də Yaxın Şərqdə təsir imkanlarını genişləndirmək üçün platformadır.
Suriya problematikası sadəcə, geosiyasi simvolika yox, həm də Azərbaycanın regional iqtisadi gücünü genişləndirmək üçün yeni fürsətdir. İnfrastruktur layihələrində iştirak Bakı üçün Yaxın Şərqdə təsir imkanlarını artıracaq. Eyni zamanda, Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) çərçivəsindəki birgə təşəbbüslər Azərbaycanın beynəlxalq arenada lider mövqeyini gücləndirir.
Azərbaycanın İranla münasibətləri mürəkkəb və dəyişkən xarakter daşıyır. Tehranın daxili çalxalanmaları, etnik narazılıqların artması və beynəlxalq təzyiqlər Bakı üçün problemlərlə yanaşı, yeni imkanlar yaradır. İran, əvvəlki aqressiv ritorikasını davam etdirməkdə çətinlik çəkərkən, Azərbaycan cənub qonşusu ilə münasibətlərin məhz milli və dövlət maraqlarımızın tam təminatı istiqamətində inkişafında, habelə regional sülhün və stabilliyin bərqərar olunması istiqamətində əməli addımların atılmasında maraqlıdır.
İranla gərginliyin azaldılması regional iqtisadi layihələrdə əməkdaşlığı dərinləşdirə bilər. Şimal-Cənub və Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizlərində tərəfdaşlıq İranla münasibətlərin pozitiv ssenarisi ola bilər.
Azərbaycan, eyni zamanda, İranın destruktiv siyasətindən qaynaqlanan regional risklərə qarşı hazırlıqlı olduğunu nümayiş etdirir. Bu ehtiyatlı mövqe, iqtisadi əməkdaşlıq və nəqliyyat dəhlizləri vasitəsilə mümkün səmərəli münasibətləri dəstəkləyir.
Ən nəhayət, 2025-ci ildə Ermənistanla danışıqlar Azərbaycanın strateji üstünlüklərini nümayiş etdirmək üçün vacib sınaq olacaq. Ermənistanın siyasi və iqtisadi zəifliyi, onun xarici təzyiqlərə qarşı həssaslığını artırır. Bakı isə Zəngəzur dəhlizinin açılması, sərhəd bölgələrinin demilitarizasiyası və uzunmüddətli sülhün təminatı ilə bağlı konkret addımlar tələb edir.
Ermənistanın beynəlxalq dəstək axtarışı Azərbaycanın güclü regional təsir imkanlarını azalda bilməz. Bakı üçün əsas prioritet - real nəticələr əldə etmək və prosesin uzanmasına imkan verməməkdir.
2025-ci il Azərbaycan üçün nəinki çağırışlar, həm də yeni perspektivlər ili olacaq. Bu ilin uğuru, əsasən, Bakının strateji qərarlarında nə dərəcədə düzgün mövqe tutmasından asılıdır. Azərbaycanın regional və qlobal səhnədə təsirli gücə çevrilmək hədəfi artıq təkcə məqsəd deyil, həm də reallığa çevrilən prioritetdir.
Azərbaycan 2025-ci ilə daxil olarkən öz milli maraqlarını qətiyyətlə qorumağa və geosiyasi meydançada fəal iştirak etməyə hazır olduğunu göstərir. Yeni il bir tərəfdən risklər və təhdidlər, digər tərəfdən isə iqtisadi və diplomatik fürsətlərlə doludur. Qlobal çağırışlar fonunda Bakı beynəlxalq arenada öz müstəqil və prinsipial siyasətini gücləndirmək məqsədilə hərtərəfli strateji yanaşma nümayiş etdirir.
Ermənistanla münasibətlər Azərbaycanın xarici siyasətində həm çağırış, həm də fürsət olaraq qalır. İrəvanın aqressiv remilitar ritorikası və xarici dəstək axtarışları Bakının ayıq-sayıq olmasını tələb edir. Ermənistanın hərbi büdcəsinin 2024-cü ildə 25%-dən çox artması revanşist niyyətlərə işarə edir. Buna baxmayaraq, Azərbaycan "sülhün yol xəritəsi"ni təqdim etməyə və Ermənistanı konkret addımlara məcbur etməyə davam edir.
Bakı beynəlxalq vasitəçilərin rolunu dəyərləndirsə də, bu prosesdə Moskvanın iştirakının az ehtimal olunduğunu anlayır. Azərbaycan Qərblə əməkdaşlığı daha dərinləşdirərək münaqişənin diplomatik həllində balanslı yanaşmanı qoruyur.
Azərbaycan təyyarəsinin qəzası ilə bağlı Qərbin reaksiyası, Bakının müstəqil siyasətinə qarşı əvvəlki şübhələri azaldıb. Azərbaycanın həm Moskva ilə münasibətlərdə balanslı mövqe tutması, həm də enerji sahəsində mühim tərəfdaş kimi çıxış etməsi ölkənin beynəlxalq nüfuzunu artırır.
Cənub Qaz Dəhlizinin genişləndirilməsi və SOCAR-ın Avropa bazarındakı mövqeyini gücləndirən yeni müqavilələr, Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyi sahəsindəki rolunu daha da artırır. 2024-cü ildə qaz ixracının 10%-lik artımı bu tendensiyanın davamlı olduğunu göstərir.
Azərbaycanın NATO ilə yeni çərçivə sazişi imzalaması 2025-ci ildə ölkənin çoxşaxəli siyasətini daha da gücləndirəcək. Kiber təhlükəsizlik və birgə təlimlər sahəsində əməkdaşlıq Azərbaycanın beynəlxalq təhlükəsizliyə verdiyi töhfəni artırır və ölkəni regionda sabitliyin təminatçısı kimi möhkəmləndirir.
Azərbaycan iqtisadiyyatının artım tempini qorumaqla qlobal dalğalanmalara müqavimət göstərir. 2024-cü ildə ÜDM artımı 4,2% təşkil edib və qeyri-neft sektorundakı irəliləyiş bu inkişafın əsas sürətverici qüvvəsi olub. Kənd təsərrüfatı, turizm və nəqliyyat-logistika sahələri iqtisadi gücün əsas sütunlarına çevrilir.
Regional inteqrasiyanı gücləndirən nəqliyyat layihələri Azərbaycanın geosiyasi gücünü artırır. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xətti və Xəzər dənizi limanlarının modernləşdirilməsi ölkənin Avrasiya nəqliyyat şəbəkəsində mühim mövqeyini təmin edir.
Azərbaycan 2023-2024-cü illərdə xarici siyasət aparatında ciddi dəyişikliklər edərək, yeni nəsil diplomatları irəli çəkib. Bu, qlobal miqyasda baş verən dəyişikliklərə operativ və effektiv reaksiya verə biləcək komanda yaratmağa yönəlmiş mühim addımdır.
Azərbaycanın müstəqil xarici siyasəti özünün kompromissiz və prinsipial mahiyyəti ilə seçilir. Bakı aydın şəkildə bəyan edir ki, milli maraqların qorunması bütün beynəlxalq münasibətlərdə prioritetdir və hər hansı güzəşt yalnız bu maraqların çərçivəsində qəbul edilə bilər. Bu yanaşma ölkənin xarici siyasətində üç əsas istiqamətdə öz əksini tapır.
Birincisi, Azərbaycanın siyasi iradəsi onun xarici təzyiqlərə qarşı dayanıqlı mövqeyində və milli maraqların prinsipial müdafiəsində özünü göstərir. Heç bir beynəlxalq təzyiq, siyasi oyun və ya iqtisadi sanksiya Azərbaycanı öz suverenliyi və milli təhlükəsizliyi ilə bağlı güzəştə məcbur edə bilməz. Bakı açıq şəkildə nümayiş etdirir ki, ölkə öz hüquqlarını qorumaq üçün lazım gələrsə hər cür addımı atmağa hazırdır.
İkincisi, tərəfdaşlıq prinsipi Azərbaycanın xarici siyasətində əsas sütunlardan biridir. Bakı həm Türkiyə ilə qardaşlıq münasibətlərini, həm də Qərb dövlətləri ilə bərabərhüquqlu əməkdaşlıq formatını qoruyur. Bu tərəfdaşlıq nə asılılıq, nə də birtərəfli üstünlüklərə əsaslanır. Azərbaycan hər bir əlaqədə öz milli maraqlarını qoruyaraq balanslı yanaşmanı təmin edir və beynəlxalq sistemdə müstəqil mövqeyini gücləndirir.
Üçüncüsü, balans siyasəti Azərbaycanın mürəkkəb geosiyasi şəraitdəki mövqeyini daha da möhkəmləndirir. Bakı Rusiya və İranla münasibətlərdə çətinliklərə baxmayaraq, dialoq kanallarını açıq saxlayır və bu ölkələrlə qarşıdurmadan qaçaraq konstruktiv əlaqələr qurmağa çalışır. Eyni zamanda, hər hansı təhdid və ya təzyiq cəhdləri Azərbaycanın suverenliyi ilə bağlı prinsipial mövqeyini dəyişə bilməz.
Bu üç əsas istiqamət Azərbaycanın müstəqil xarici siyasətinin möhkəm təməllərini təşkil edir və onun beynəlxalq səhnədə daha da güclənməsinə xidmət edir. Bakı öz milli maraqlarını müdafiə edərək qətiyyətlə yeni reallıqlar yaradır və regionda sabitliyin və inkişafın əsas təminatçısı kimi çıxış edir.
2025-ci il Azərbaycan üçün həm mürəkkəb, həm də ümidverici bir dövr olacaq. Ölkə milli maraqları müdafiə edərək və qlobal səhnədəki mövqeyini gücləndirərək, regionda təsirli oyunçuya çevrilməkdə qətiyyətlidir. Bu qətiyyət Azərbaycanın gələcəyinin həm geosiyasi, həm də iqtisadi baxımdan parlaq olacağını sübut edir.
Azərbaycan 2025-ci ilə tarixi bir yolayrıcında daxil oldu. Bu, sadəcə yeni bir təqvim ili deyil, həm də regional və qlobal səhnədə ölkənin nüfuzunu daha da gücləndirmək üçün misilsiz imkanlar və ciddi risklər dövrüdür. Geosiyasi dinamika Azərbaycanın sabitlik və inkişaf strategiyalarını sınağa çəkərək, hərtərəfli yanaşma və qətiyyətli liderlik tələb edir.
İnfrastruktur layihələri Azərbaycanın geosiyasi mövqeyini daha da gücləndirir. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xətti və Xəzər limanlarının modernləşdirilməsi Azərbaycanın Avrasiyada nəqliyyat və ticarət mərkəzi kimi rolunu artırır.
... Azərbaycan 2025-ci ildə həm regional, həm də qlobal səviyyədə mühim mövqelərə iddialıdır. Türkiyə ilə tərəfdaşlıq, İranla balanslı siyasət, Rusiya ilə ehtiyatlı dialoq və Ermənistanla danışıqlar ölkənin geosiyasi gündəmini müəyyən edəcək əsas məsələlərdir. Bakı yalnız dəyişən reallıqlara uyğunlaşmaqla kifayətlənmir, həm də bu reallıqları formalaşdırır.
Bu dövr Azərbaycanın təkcə regional lider deyil, həm də qlobal səhnədə təsir gücünü artırmağa qadir bir dövlət olduğunu bir daha sübut edir. Bakı aydın bir strategiya, güclü iradə və milli maraqların qəti müdafiəsi ilə yeni uğurların əsasını qoyur.
Azərbaycan 2025-ci ilə qətiyyətlə daxil olur - risklərə hazır, fürsətlərə isə tam şəkildə açıq.