Belarusun səhiyyə naziri Vasili Jarkonun Trend-ə müsahibəsi
Azərbaycan, Bakı, 13 sentyabr /Trend, müxbir S.Ağayeva/
- Cənab nazir, səhiyyə sahəsində Azərbaycan və Belarus əməkdaşlığını necə qiymətləndirirsiniz?
- Azərbaycan və Belarus arasındakı əməkdaşlıq səmərəli şəkildə tibbin bütün sahələrində, elm və təcrübə sahələrində inkişaf edir.
Bizə xoşdur ki, Belarus səhiyyə sistemi Azərbaycanda qiymətləndirilir. 2009-2010-cu illərdə üç mindən çox Azərbaycan vətəndaşı belarus həkimlərin xidmətlərindən istifadə edib. İstiqamətlər çox müxtəlifdir: uşaq və böyük onkologiyası, kardiologiya, travmotologiya və ortopediya. Qeyd edim ki, Azərbaycan vətəndaşları üzərində bir sıra çətin əməliyyatlar aparılıb. Məsələn, bud oynağının endoproteziyası (yəni, təbii oynağın süni ilə əvəz olunması), diz oynağının artroskopiyası və s.
2011-ci ildə Belarus Respublikası Orqan və Toxuma Nəqli üzrə Elmi-Təcrübə Mərkəzində Azərbaycandan olan üç şəxsə böyrək nəqli həyata keçirilib. Qeyd edim ki, belə əməliyyatlar Azərbaycanda da aparılmağa başlanıb.
- Belarusda Azərbaycan vətəndaşlarına daha çox göstərilən tibbi xidmətlər hansılardır və yaxın vaxtlarda bu siyahının genişlənməsi gözlənilirmi?
- Fikrimcə, yaxın gələcəkdə uşaq onkologiyası və hematologiyası sahəsində nisbətən daha çox tələb olunan tibbi xidmətlər sümük iliyinin, periferik gövdə hüceyrələrinin, in vitro yetişdirilmiş mezinximal hüceyrələrin, göbəkbağı hüceyrələrinin transplantasiyası olacaq.
Bir sözlə, Respublika Kliniki İmmunoloji Elmi-Təcrübə Mərkəzinin Uşaq onkologiyası və hematologiyası laboratoriyası leykoz xəstəliyi olan uşaqların minimal rezidual xəstəliklərinin müəyyən edilməsi üzrə mütəxəssislərin təhsili sahəsində Avropa sertifikatına malikdir ki, bu da Azərbaycandan olan mütəxəssislərin iş yerlərində və ya səfər etməklə iş təcrübəsi keçmələrinə imkan verir. Artıq bu il Azərbaycandan olan bir qrup mütəxəssis iş yerində Elmi-Təcrübə Mərkəzinin Sümük iliyinin köçürülməsi şöbəsində təlim keçiblər. Sümük iliyinin köçürülməsi əməliyyatı 2008-2010-cu il ərzində aparılıb.
Azərbaycandan olan pasiyentlərə yüksəktexnologiyalı xidmətlərin göstərilməsində daha bir istiqamət ailənin donor üzvündən yaşlı xəstəyə sümük iliyinin köçürülməsi ola bilər ki, bu əməliyyat mərkəzdə uğurla həyata keçirilir. Avropa ölkələrində sümük iliyinin və gövdə hüceyrələrinin qohum (allogen) transplantasiyasının qiyməti 200 min avroya yaxın, Belarusda isə analoji əməliyyatın dəyəri 110-120 min ABŞ dollardır.
Bundan başqa, Belarusun Travmotologiya və Ortopediya Elmi-Təcrübə Mərkəzində oynaqların endoprotezləşdirilməsi, artdoskopiya, azinvazivli osteosintez, uşaq ortopediyası, diaqnostika və xəstəliklərin müalicəsi, onurğanın zədələnməsi də daxil olmaqla, müasir travmotologiya və ortopediyanın bütün istiqamətləri üzrə kliniki ordinaturada mütəxəssislərin təhsili üzrə pullu xidmətlər göstərilə bilər.
- Kadrların hazırlanması və onların ixtisasının artırılması, eləcə də mütəxəssislərin qarşılıqlı cəlb edilməsi sahəsində iki ölkənin əməkdaşlığı hansı səviyyədədir?
- Belarusda səhiyyə sahəsində kadrların hazırlanması ali və orta tibbi, əczaçılıq təhsilinin alınmasını, ali tibbi və əczaçılıq təhsili almış məzunların internaturada hazırlanmasını, ali elmi təsnifat (aspirantura və doktorantura) kadrlarının hazırlanmasını, kliniki ordinaturada həkim-mütəxəssislərin hazırlanmasını nəzərdə tutur.
Ölkədə həkim və əczaçı kadrların ixtisasının artırılması və yenidən hazırlanması üzrə 5 müəssisə, orta tibbi ixtisas (əczaçılıq) təhsilinin alınması üçün 14 müəssisə və orta tibbi ixtisas üzrə ixtisasartırma və kadrların yenidən hazırlanması üzrə 3 mərkəz fəaliyyət göstərir.
Xarici ölkələr üçün həkimlərin hazırlanması Belarusun bütün ali məktəblərindsə mövcud olan xarici tələbələr üçün fakültələrdə aparılır. Təhsil haqqı ixtisasdan asılı olaraq, illik 2500-4000 dollardır. Bütün xarici tələbələrə istəklərinə uyğun olarq yataqxanada yer verilir.
Bundan başqa, xarici tələbələr Belarusda yenidən hazırlıq və ixtisasartırma keçə bilərlər. Belarus Tibb Akademiyasında diplomdan sonrakı təhsil və Vitebsk Dövlət Tibb Universitetində 60-dan çox ixtisas üzrə yenidən hazırlıq və kadrların ixtisasının artırılması aparılır.
Bütün tibb universitetlərində və Belarus Tibb Akademiyasında terapiya, cərrahiyə və stomatologiya ixtisasları üzrə xarici vətəndaşların diplomdan sonra təhsil almaq imkanı var. Hazırlığın qiyməti ildə 1300-4000 dollardır.
2010/2011-ci tədris ilində ali tibb məktəblərində 20 Azərbaycan vətəndaşı təhsil alıb.
Təcrübə mübadiləsi planında da Belarus və Azərbaycan həkimlərinin əməkdaşlığı inkişaf edir. "Master-klas"lar və elmi-təcrübi seminarlar geniş yayılıb.
Birgə təcrübi fəaliyyətlə bağlı nümunələr də var. Belə ki, Belarusun "Kardiologiya" elmi təcrübə mərkəzinin mütəxəssisi bu ilin mayında Bakıda II beynəlxalq "Ürək günləri" konqresinin keçirildiyi dövrdə iki kardiocərrahi əməliyyat keçirib.
2011-ci ilin aprelində Belarusun Travmotologiya və Ortopediya Elmi-Təcrübə Mərkəzi ilə Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyinin Travmotologiya və Ortopediya Elmi-Tədqiqat İnstitutu arasında elmi əməkdaşlıq haqqında müqavilə imzalanıb. Ümid edirik ki, bu müqavilə onkoloji patologiya ilə bağlı problemlərin həllində Belarus-Azərbaycan birgə elmi layihələri üçün təməl olacaq.
Bu ilin oktyabrında onkoloqların Belarusda keçiriləcək qurultayında azərbaycanlı mütəxəssislərin iştirak edəcəyini gözləyirik.
- Sizin fikrinizcə, Azərbaycanla Belarus arasında səhiyyə sahəsində müqavilə-hüquq bazasının təkmilləşdirilməsinə ehtiyac varmı?
- 2008-ci ildə Belarusun və Azərbaycanın Səhiyyə nazirlikləri arasında səhiyyə və tibb elmləri sahəsində əməkdaşlıq haqqında saziş imzalanıb. Bu, səhiyyə sahəsində baza sənədidir. Bu sənəd əməkdaşlığın əsas istiqamətlərini əhatə edir ki, bu da bizə irəli getməyə imkan verir.
Lakin qarşılıqlı fəaliyyətimizin dərinləşməsi səbəbindən ayrı-ayrı hüquqi münasibətləri detallaşdırmaq vacibdir. Tərəfdaşlığımızın bir çox istiqamətlərində, belə ifadə etmək mümkünsə, çərçivə sazişlərindən "kənara çıxmışıq", həyat konkretləşdirmə tələb edir.
Hazırda Azərbaycan tərəfi ilə iki - Belarus Səhiyyə Nazirliyi ilə Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyi arasında tibbi təyinatlı texniki və tibbi (laboratoriya) sınaq məhsullarının protokollarının qarşılıqlı tanınmasının təmin olunması haqqında Saziş və Belarusun Səhiyyə Nazirliyi ilə Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyi arasında dərman vasitələrinin qeydiyyatı və keyfiyyətinə nəzarət sahəsində əməkdaşlıq haqqında Sazişin imzalanmasına hazırlıq gedir.