Azərbaycan, Bakı, 18 avqust / Trend , müxbir Ü. İsmayılova /
Azərbaycanın daşınmaz əmlak bazarının fəallığı avqustun ilk 15 günü ərzində 5-6 faiz azalıb. Bunu çərşənbə axşamı "MBA Group" konsaltinq şirkətinin baş direktoru Nüsrət İbrahimov deyib.
"Bazarın fəallığının azalması ölkədə ipotekanın maliyyələşdirilməsi üçün bankların resurslarının məhdudlaşması ilə əlaqədardır", - İbrahimov deyib.
Mərkəzi Bank yanında fəaliyyət göstərən Azərbaycan İpoteka Fondu (AİF) vasitəsilə 2009-cu il iyunun 1-dən ölkədə ipotekanın maliyyələşməsi bərpa olunandan bəri banklar 25 milyon manatlıq kreditlər veriblər. Lakin ipoteka kreditinə tələbatın çoxalmasına görə AİF səlahiyyətli banklara limit qoyub. Bu il dövlət büdcəsində sosial ipotekanın maliyyələşdirilməsi üçün 14 milyon manat nəzərdə tutulub. Adi ipoteka kreditlərinin maliyyələşdirilməsi üçün isə 55 milyon manatlıq istiqrazlar buraxılıb. Lakin AİF 2009-cu ildə maliyyələşmənin həcmini artırılmasının mümkünlüyünü istisna etmir.
İbrahimovun sözlərinə görə, iyulda ölkənin daşınmaz əmlak bazarında orta qiymət 0,5 faiz qalxıb. Bu da ölkədə AİF xətti ilə ipotekanın bərpası ilə əlaqədardır. İpoteka kreditləşməsi 2007-ci ilin yayında vəsait çatışmazlığı səbəbindən dayandırılmışdı.
Ekspertin sözlərinə görə, təkrar mənzil bazarında ən ucuz mənzillərin qiymətləri 2,7 faiz qalxıb, ilkin bazarda isə qiymətlərdə 2,6 faiz ucuzlaşma müşahidə olunur.
Ölkənin torpaq bazarı da iyulda 0,3 faiz ucuzılaşıb. Komersiya obyektlərinin bazarı isə mövsümi dövrlə əlaqədar olaraq, 2,8 faiz bahalaşıb. Qeyri-yaşayış obyektlərinin icarəsi isə 0,1 faiz bahalaşıb.
İbrahimov hesab edir ki, sentyabrda ölkənin daşınmaz əmlak bazarında mövsümi dövrlə əlaqədar olaraq fəallığın nisbətən artımı müşahidə oluna bilər. "Lakin bu artım cüzi olacaq. Ölkənin daşınmaz əmlak bazarının tamqiymətli fəallığı gələn ilin ortalarından bərpa oluna bilər", - İbrahimov deyib.
Ekspert deyib ki, ölkədə tikintinin tempinə gəlincə, hazırda kiçik və orta inşaat şirkətlərinin vəziyyəti çətindir. İlin əvvəlindən tikinti işlərinin tempi 10-12 faiz azalıb. Ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən isə 20-25 faiz aşağı düşüb.
"Belə vəziyyət ona gətirib çıxarır ki, şirkətlər gec də olsa başladıqları tikintini yekunlaşdırıb bazardan gedirlər", - İbrahimov deyib.
Onun sözlərinə görə, tikinti işlərinin həcminin azalması səbəbindən, hələ tikilib başa çatmamış mənzillərin şirkətləri və sahibləri arasında münaqişələrin çoxalması da mümkündür.
İbrahimov həmçinin deyib ki, bazardakı vəziyyət ölkədə qiymətləndirmə fəaliyyətinə mənfi təsir göstərir. Çünki əgər əvvəllər ipotekanın bərpası nəticəsində qiymətləndirmə şirkətləri gündə əmlakın qiymətləndirilməsi üçün 10 müraciət alırdılarsa, bu gün bu göstərici iki gündə bir müraciətə qədər azalıb.
Azərbaycanda ipoteka kreditləşməsinin bərpasından bəri 600 nəfər AİF xətti ilə ümumi məbləği 25 milyon manat olan ipoteka kreditləri alıb. 2006-cı ilin martından başlayaraq AİF xətti ilə maliyyələşmənin ümumi həcmi 100 milyon manatı ötüb. Bunu nəticəsində ipoteka kerditlərinin köməyi ilə təxminən 2600 ailə mənzilı problemini həll edib və sosial tələbatı ödəyib. Təkcə iyul ərzində 16 milyon manatdan çox məbləğdə ipoteka kreditləri verilib.
Azərbaycanda verilən adi ipoteka kreditinin maksimal məbləği 50 min manatdır. Belə kreditlər 8 faizlə 25 il müddətinə verilir. Sosial ipotekanın ən yüksək məbləği isə 35 min manatdır, 4 faizlə 30 il müddətinə verilir. Adi və güzəştli kreditlər üçün ilkin ödəniş 15 faizdir.
Fondun kredit səlahiyyətli təşkilatlarının sayı 17 bankdır.
Avqustun 18-nə olan rəsmi məzənnə 0,8041 AZN/USD təşkil edir.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]