Azərbaycan, Bakı, 18 iyul/ Trend , müxbir S.Ağayeva/ Trend -un Azərbaycan Prezidenti Aparatı siyasi analiz və informasiya təminatı şöbəsinin müdiri Elnur Aslanovla müsahibəsi
- Azərbaycanda milli mətbuatın yaradılmasının növbəti ildönümü qeyd edilir. Siz, digər MDB ölkələri ilə müqayisədə, Azərbaycandakı KİV-in vəziyyətini necə qiymətləndirirsiniz?
- Hər şeydən əvvəl, milli mətbuatın yaradılmasının növbəti ildönümü münasibətiləAzərbaycanda söz azadlığı naminə işləyənlərin hamısını təbrik etmək istəyirəm. Son illər ərzində milli mətbuat böyük yol keçib və bü gün biz çoxlu sayda ciddi nəşrlərin, intrnet-portalların, informasiya agentliklərinin vəs. artmaqda olan sayını görürük. Bu illər ərzində Azərbaycanda mətbuat Azərbaycan cəmiyyətinin yaşadığı ictimai dəyişikliklərin yayıcısı və transformasiyaların carçısı olub. Cəmiyyətin həyat fəaliyyəti, dəqiq və vaxtında işləyən azad KİV-siz, məhdudlaşdırılmış olardı. Buna görə də biz bu gün etiraf edə bilərik ki, Azərbaycanda müstəqil KİV üçün mühit formalaşır və mass-medianın milli inkişafın güzgüsü olmasına əsas var. Mən Azərbaycan KİV-in digər ölkələrlə paralellərini aparmaq istəmirəm, lakin qeyd etmək istəyirəm ki, jurnalistlərimizin peşəkarlığı və reportyorların yaradıcılığı, milli kütləvi informasiya vasitələrini regionda aparıcı mövqeyə çıxarıb. Bu illər ərzində Prezidentin KİV-ə olan daimi marağı dəfələrlə sübut edib ki, ölkə hakimiyyəti müstəqil və inkişaf edən mətbuata tərəfdardır.
Təbbi ki, cəmiyyətimiz dəyişir, insanların üstünlük verdiyi dəyərlər və meyllər transformasiya edilir.
Bunlarla yanaşı, zaman keçdikcə milli KİV də dəyişəcək və bir neçə ildən sonra biz bu günkünə nisbətən daha çox tərəqqinin olmasını təsdiq edə biləcəyik. Hər birimizin müstəqil, qərəzsiz, siyasətlə məşğul olmayan mətbuata ehtiyacı var. Əlbəttə, KİV-in həll ediləsi məsələləri cəmiyyətin müzakirəsinə çıxarması daha aktualdır; KİV, əslində, bir növ, ictimai inteqrator nəzarətçisi rolunu yerinə yetirməlidir. Bu, məhz ictimai nəzarətin gücləndirilməsi barədə Prezident İlham Əliyevin dəfələrlə etdiyi çağırışdır. Belə ki, cəmiyyətin əsas inkişaf amili KİV-in hakimiyyət və cəmiyyət ilə sıx əlaqəsindədir. Əbəs deyil ki, KİV-i "dördüncü hakimiyyət" adlandırırlar. Bu, hər bir cəmiyyətin ayrılmaz tərkib hissəsidir və cəmiyyətimizin firavanlığı naminə qələmini yorulmadan işlədən hər bir kəsə minnətdarlığımı bildirirəm. Buna görə də, bir daha sizi, sizin həmkarlarınızı, bütün agentliyinizi və sizin simanızda bizə gündəlik aktual və maraqlı xəbərləri oxumağa, baxmağa və növbəti gün üçün xüsusilə siyasi analiz etmək imkanı verən hər kəsi təbrik edirəm.
- Sizin fikrinizcə, Azərbaycan mətbuatının əsas problemi nədir? Həddən ziyadə siyasiləşmə, zəif iqtisadi inkişaf, yoxsa qeyri-peşəkarlıq?
- Artıq qeyd etdiyim kimi, Azərbaycan mətbuatı böyük inkişaf yolu keçib. Lakin bu hələ yolun yarısıdır. Hələ qarşıda görüləsi çox iş və keçiləsi çox yol var. Təbii, biz deyə bilmərik ki, mətbuatın bütün problemləri həll edilib. Həll ediləsi çoxlu məsələlər var. Lakin Prezidentin jurnalistlərə, KİV nümayəndələrinə olan daimi marağı, kütləvi informasiya vasitələri qarşısında duran problemlərin mərhələlərlə həll edilməsinə əsas yaradır. Bu məsələlərin həllinə biz planlı şəkildə yanaşırıq və müstəqil KİV-in cəmiyyətimizin inkişaf faktoru olduğunu anlayırıq.
Lakin bəzi məsələlər var ki, onların həlli heç də həmişə bizdən asılı olmur. Bu gün biz tez-tez müxalif siyasi təşkilatların mətbuatdan kimisə ləkələmək və şərləmək üçün istifadə etdiyinin şahidi oluruq. Demokratik dövlət üçün bu prinsiplər yolverilməzdir. Təəssüf ki, müəyyən siyasi təşkilatlar öz mətbu orqanlarından haqq-hesabların çürüdülməsi, söyüş, patoloji nifrətlə problemlərin həll edilməsi üçün istifadə edirlər. Bu halda KİV-in məlumatı dəqiq, düzgün və etibarlı çatdırması rolu unudulur. Bəzən biz jurnalist "reketlərin"şahidi oluruq. Yeri gəlmişkən, sizin həmkarlarınız onlarla çox aktiv mübarizə aparırlar. Bu cür insanlara jurnalist mühitində yer yoxdur. Buna görə də, Azərbaycan mətbuatı bu daxili problemləri həll edərək, yoluna davam edəcək. Belə ki, mətbuatın siyasi ambisiyalardan çəkilərək, cəmiyyətin inkişafının vacib faktoru olması zamanı gəlib çatıb. KİV həmişə ictimai transformasiyaların arxasında yox, önündə getməlidir. Onlar dövlətə və cəmiyyətə onun çatışmazlıqlarını göstərməklə, bu və ya digər nöqsanları çirkin kampaniyaya çevirməməlidirlər. Bununla yanaşı, bəzi kütləvi informasiya vasitələri daha məsuliyyətli olmalı və cəmiyyətin onların qarşısında qoyduğu vəzifələrin mahiyyətini dərk etməlidirlər. Azərbaycan mətbuatı bu problemləri, universal və ümumdünya standartlarını qəbul etməklə, tədricən həzm və həll edəcək.
- Ayrı-ayrı beynəlxalq təşkilatlar Azərbaycan mətbuatını azad olmayan mətbuat kimi qiymətləndirirlər. Bu iradlara Sizin fikriniz necədir?
- Bu fikirlə qətiyyən razı deyiləm. Bu gün Azərbaycan mətbuatı öz mülahizə və şərhlərində tamamilə azaddır. Azərbaycanda çoxlu sayda qəzet, jurnal, xəbər portalı, on-layn qəzet, informasiya agentlikləri vəs. azad fəaliyyət göstərir. Bir halda ki, kimin ağlına nə gəlirsə, onu yaza bilir, hansı azadlığın olmamasından söhbət gedə bilər? Bunula yanaşı, kiminsə rüşvətxor olması barədə yazdıqda, jurnalist yazdığı iftiraya görə məsuliyyət daşımayacağına əmindir. Nəticədə, müəllifin redaksiya mətbəxində bir fincan çay içə -içə ağlına gələnlər, qəzetlərin birinci səhifələrinə axır. Əgər jurnalist faktları haradan götürməsilə bağlı suala cavab verməli olsa, onlarla beynəlxalq təşkilat qaçıb gəlməyə və bu məsələnin qanuniliyini soruşmağa həmişə hazırdır. Əlbəttə, mən başa düşürəm ki, bu təşkilatlar belə faktlar sayəsində yaşamaq üçün vəsait alırlar. Lakin yaxşı olardı ki, onlar jurnalistlərin çoxlu problemlərinin olduğu ikişaf etmiş bir çox ölkələrdə monitorinqlər keçirsinlər. Məsələn, Qətərin Əl-Cəzirə telekanalının reportyoru Sami əl-Hacə ilə bağlı məsələdə "Sərhədsiz repotyorların" susması mənə hələ də aydın deyil. Oxşar misallar onlarladır. Bəziləri belə məsələlərdə, necə deyərlər, qərəzsiz mövqedən çıxış etsələr də, "ikili standartlar"olmamalıdır, xüsusilə də məsələlər demokratik inkişafa aid olduqda. Demokratiya - universal anlamdır və o, hər şeydən əvvəl ,vətəndaşların məsuliyyətini təcəssüm etdirir. Hər kəs cəmiyyətin onun üzərinə qoyduğu məsuliyyəti başa düşməlidir. Buna görə də, Azərbaycanda, guya mətbuatın azad olmaması haqqında danışmazdan əvvəl, mən bu təşkilatlara mənzil-qərargahlarının yerləşdiyi dövlətlərin inkişaf yollarına baxmalarını təklif edirəm. Onlar tarixi və demokratik transformasiyanın mürəkkəbliyini təhlil etməlidirlər. Azərbaycan - gənc dövlətdir. Lakin müstəqilliyinin tarixi, zaman kontekstində çox az olsa da, biz sübut edə bilmişik ki, demokratik inkişaf bizim prioritetmizdir. Bu, dövlətin və cəmiyyətin perspektiv inkişafında bizim başlıca strateji mövqeyimizdir.