Bakı. Trend:
Qapalı su hövzəsi olan Xəzər dənizinin səviyyəsində periodik olaraq dəyişmələr baş verir. Səviyyənin dəyişməsində başlıca amil Xəzərin hövzəsinin iqlimidir.
Trend-in məlumatına görə,
ekologiya və təbii sərvətlər nazirinin müşaviri Rasim Səttarzadə
bildirib ki, səviyyə tərəddüdü Xəzər dənizinin su balansı
elementləri, yəni onu qidalandıran çaylar, düşən yağıntının
miqdarı, buxarlanma səviyyəsi, digər tərəfdən dəniz dibində baş
verən tektonik hərəkətlərlə əlaqəlidir. Eyni zamanda fəsillərlə
bağlı olaraq səviyyə il ərzində dəyişə bilər.
“Qeyd edək ki, 1977-1995-ci illərdə Xəzər dənizinin səviyyəsi 2,5
metr qalxmışdı. Həmin dövrdən əvvəl isə ən aşağı səviyyə qeydə
alınmışdı. 2005-ci ildən etibarən dəniz səviyyəsində enmələr
müşahidə olunur.
Səviyyə tərəddüdü qlobal iqlim dəyişmələri ilə bağlı olduğundan bu
proseslərə yalnız iqlimə təsirlərin qlobal səviyyədə azaldılması
hesabına təsir etmək olar. Bunun üçün isə atmosferə atılan istilik
effekti yaradan qazların azaldılması üzrə qlobal səylər
göstərilməlidir”.
R.Səttarzadənin sözlərinə görə, Azərbaycan istixana qazlarının
səviyyəsini azaltmaq üzrə könüllü öhdəlik götürüb və bu istiqamətdə
müvafiq tədbirlər görülür. Lakin Azərbaycanın qlobal emissiyalarda
payı cəmi 0,15 %-dir və bu sahədə müvəffəqiyyətə nail olmaq üçün
istilik effekti yaradan qazların qlobal emissiyalarında payı çox
olan ölkələr tərəfindən davamlı olaraq ciddi tədbirlər
görülməlidir.
“Bu çox uzun sürən prosesdir və buna görə də, biz öz həyatımızda,
fəaliyyətimizdə təbii amillərlə bağlı olan səviyyə tərəddüdlərinə
uyğunlaşmalıyıq.
Xəzər dənizinin səviyyəsinin dəyişməsi ətraf mühitə, təsərrüfat
sahələrinə, xüsusilə dənizdə neft-qaz əməliyyatlarına, dəniz
nəqliyyatına, limanların fəaliyyətinə təsir edir. Buna görə də,
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi məsələyə xüsusi diqqət
yetirir”.
Nazir müşaviri qeyd edib ki, Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin
hidrometeoroloji müşahidə məntəqələrində dəniz səviyyəsi üzərində
müntəzəm müşahidələr aparılaraq səviyyənin düşməsi tendensiyası
nəzarətdə saxlanılır. Müvafiq maraqlı tərəflər, xüsusilə
fəaliyyətləri dənizlə bağlı olan qurumlar məlumatlandırılır ki,
işlərində və gələcək fəaliyyətlərini planlaşdıranda bu məqamları
nəzərə alsınlar.
“Biz bu sahədə regional və beynəlxalq əməkdaşlığa da xüsusi önəm
veririk. Xəzər dənizinin hazırki və gözlənilən səviyyə
tərəddüdlərini, iqlim şəraitini və proqnozlarını nəzərə alaraq
müzakirələrin aparılması məqsədilə bu ilin 05 iyul tarixində Bakı
şəhərində ETSN-in təşkilatçılığı ilə “İqlim dəyişmələri şəraitində
Xəzər dənizinin səviyyə tərəddüdləri, proqnoz və uyğunlaşma
tədbirləri” mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirilib.
Konfransda aidiyyəti dövlət qurumları, İqlim Dəyişmələri üzrə
Hökumətlərarası Panel, Xəzəryanı ölkələrin hidrometeorologiya
xidmətləri, Avropa İttifaqı, BMT təsisatları, Dünya Bankının
nümayəndələri, həmçinin beynəlxalq eskpertlərin iştirakı ilə
müzakirələr aparılıb, milli və regional tədbirlərin müəyyən
edilməsi üçün əməkdaşlığın genişləndirilməsi qərara alınıb”.