...

Buşun Avropaya səfəri İrana qarşı sanksiyaları şiddətləndirəcək - beynəlxalq ekspertlər

Siyasət Materials 11 İyun 2008 12:27 (UTC +04:00)

Azərbaycan, Bakı, 11 iyun / Trend , müxbir D.Xatınoğlu, R.Ağayev, E.Tariverdiyeva, G.Əhmədova/ Sloveniyada qəbul olunan ABŞ-Avropa Birliyi bəyannaməsinin ilkin variantında İrana qarşı sanksiyaların şiddətləndirilməsi onu göstərir ki, ABŞ prezidenti Corc Buşun Avropaya səfərinin Qərbin İrana qarşı koalisiya yaratmasına böyük təsiri olub. "Buşun Avropaya səfəri İrana qarşı tətbiq olunmuş sanksiyaların şiddətlənməsilə nəticələnəcək", - deyə ABŞ Konqresinin Araşdırma Xidmətinin eksperti Kenet Katzman (Kenneth Katzman) Trend -a bildirib.

ABŞ prezidenti Buş iyunun 10-da Avropaya səfərinə başlayıb. Buş səfərinin birinci günündə Sloveniyanın paytaxtı Lyublyanada keçirilən iclasda Avropa Birliyinin İran əleyhinə daha sərt sanksiyalar tətbiq etməsinə dair razılıq əldə edib. İclasda qəbul olunmuş ABŞ-Avropa Birliyi bəyannaməsinin ilkin variantında İrana qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi əksini tapıb.

"Avropa İranın nüvə proqramından çox narahatdır və bu proqramdan yalnız dinc məqsədlər uçün istifadə etdiyinə dair rəsmi Tehranın bəyanatına şübhə ilə yanaşır", - deyə Katzman çərşənbə axşamı elektron poçtla bildirib.

Onun sözlərinə görə, Avropa Birliyi İrana qarşı çox ciddi sanksiyalar tətbiq edilməsi ilə razılaşsa da, avropalıların əsas məqsədi "altılıq" ölkələrinin İranın nüvə proqramını dayandırması üçün göstərdikləri diplomatik səyləri dəstəkləməkdir", - deyə Katzman bildirib.

Ekspertin fikrincə, əgər Avropa İrana qarşı daha mülayim sanksiyalar qəbul etsə, bu, Amerikanın İranın nüvə məsələsinə görə narahatlığını daha da artıra bilər. "Məncə, İrana təmizlənmiş qazın ixrac olunmasına qadağa qoyulması kimi sanksiyalar bu ölkənin nüvə proqramını dayandırmasında təsirli ola bilər", - deyə ABŞ eksperti hesab edir.

"Prinsip etibarilə hər kəs İranın nüvə proqramının yolverilməz olduğu və bu ölkəyə təzyiq göstərməyin zəruri olması ilə razıdır", - deyə Rusiyanın Milli Strategiya İnstitutunun prezidenti Mixail Remizov Trend -a bildirib.

Onun fikrincə, problem hətta ABŞ-ın öz daxilində belə İrana qarşı sərt tədbirlər görülməsi ilə bağlı konsensus olmamasındadır. Nümunə kimi İrana qarşı hərbi əməliyyatlarla bağlı fikir ayrılığını göstərmək olar.

Sanksiyalara gəldikdə isə, Remizov bildirib ki, onlar artıq var və bundan sonra gücləndirilə bilər.

"İrana qarşı sanksiyalara Avropada ciddi dəstək göstərilir. ABŞ-ın özü də hələ ki, müharibə etmək niyyətində deyil", - Remizov bu gün Moskvadan telefonla bildirib.

"Birləşmiş Ştatlar İranın nüvə proqramına qarşı artıq Avropanın bir çox ölkələrinin dəstəyini qazanıb", - deyə Londonun "Chatham House" təşkilatının Avropa üzrə eksperti  Robin Şeferd Trend -a bildirib. 

Britaniyalı ekspertin fikrincə, qeyri-müəyyən vəziyyət odur ki, bu ölkələr nə vaxta və hansı həddə qədər müharibənin baş verməsinə mane olacaqlar. "Hər bir kəs sülhə, diplomatik anlaşmaya dair razılıq əldə edə bilər. Sonuncu ümid yeri olan hərbi əməliyyatlara gəldikdə isə, hərbi gücün tətbiqi məsələsində Avropada mövqelər haçalana bilər. Eyni zamanda, ABŞ da hələ hərbi əməliyyatlara dair öz mövqeyini tam açıqlamayıb. Bundan sonra çox şey ABŞ-ın gələcək prezidentinin kim olacağından asılıdır", - deyə Şeferd bildirib.

"Rəsmi Tehran iyunun 9-da ölkənin Avropada fəaliyyət göstərən banklarından pullarını geri götürməyə başlayıb. Bu onu göstərir ki, İran yeni sanksiyaların ciddi olacağını hiss edir",- deyə İran Tədqiqatçılar Assosiasiyasının sədri Hüseyn Lacevərdi Trend -a bildirib.

O hesab edir ki, Avropa və ABŞ İrana qarşı daha sərt sanksiyaların tətbiq olunmasında ortaq məxrəcə gəliblər.

"Növbəti mərhələdə İran öz nüvə proqramını dayandırmasa, bu ölkənin Avropa banklarındakı vəsaitlərinə sanksiya tətbiq olunacaq və hesabları dondurulacaq. Həmçinin İranın neft və qaz sənayesinə də sanksiyaların qoyulması ehtimalı çoxdur", - deyə Lacevərdi çərşənbə axşamı telefonla Parisdən bildirib.

Ekspertin fikrincə, Qərb İran hakimiyyətinə qarşı yumşaq sanksiyaların tətbiq olunmasının nəticə vermədiyini artıq başa düşüb. Buna görə də son xəbərdarlıq kimi İranın neft və qaz ixracına sanksiyalar tətbiq oluna bilər", - deyə Lacevərdi hesab edir.

BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası İranın nüvə proqramını dayandırması tələbi ilə indiyədək bu ölkəyə qarşı üç iqtisadi sanksiya tətbiq edib.

Xəbər lenti

Xəbər lenti