Azərbaycan, Bakı, 13 noyabr / Trend , müxbir Ü.Sadıxova/
Türkiyə və İsrail münasibətlərində Yaxın Şərqdəki vəziyyətlə bağlı son böhran əlaqələrin pozulmasını deyil, əksinə, iki ölkənin qarşılıqlı anlaşmasını və dialoqunu genişləndirəcək. Türkiyənin Yaxın Şərq üzrə Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin (ORSAM) rəhbəri Həsən Kanbolat belə hsab edir.
"İsraillə Türkiyənin əlaqələrində böyük frustrasiya var, çünki bugünədək hərbi və siyasi münasibətlər onlar üçün kifayət idi, - Kanbolat Trend -a müsahibəsində deyib. - Bu yaxınlaradək İsrail KİV-də Türkiyədən nadir hallarda sitat gətirilirdi, çünki o, heç bir problemin olmadığı qardaş ölkə hesab edilirdi, lakin əlaqələrdə olan indiki böhran ölkələr arasında dilaoqun genişlənməsinə təkan verəcək və onlar bir-birilərini daha yaxşı tanıyacaqlar. Türkiyə ilə İsrail əlaqələrinin korlanacağını hesab etmirəm".
Türkiyə-İsrail münasibətlərindəki gərginlik Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın bir sıra kəskin çıxışlarından sonra yaranıb. O, İsraili fələstinlilərin hüquqlarını pozmaqda və sülh prosesinin şərtlərinə riayət etməməkdə təqsirləndirirdi.
Türkiyənin İsrailin BBC qüvvələri ilə NATO-nun birgə hərbi təlimlərində iştirakdan imtina etməsi İsrailin qəzəbinə səbəb olmuşdu. Onlar Ankaranı müsəlman dünyasının vahid hərbi tərəfdaşı hesab edirdilər.
Lakin Kanbolat Türkiyənin Yaxın Şərqdəki yeni xarici siyasət kursunu şərh edərək deyib ki, Ankaranın köhnə müttəfiqlərdən uzaqlaşması doğru deyil.
"Türkiyə təkcə İraqda yaşayan türkmənləri yox, həm də regionda olan sünni, şiə və kürd partiyalarını tanıyırdı, buna görə də Ankara regionun (Yaxın Şərq) bütün ölkələri ilə əlaqələri yaxşılaşdıran yeganə ölkədir, - ORSAM rəhbəri deyib. - ABŞ qoşunlarının İraqdan çıxarılması fonunda müşahidə edirik ki, Türkiyə boşluğu necə doldurur, bu da bütün qonşu ölkələr və Bağdadın özü tərəfindən alqışlanır".
Buna görə də Kanbolat hesab edir ki, Yaxın Şərq qonşuları ilə münasibətlərini möhkəmləndirən Türkiyə İsraillə əlaqələrin pozulmasını istəməz.
"Yaxın Şərqdə qonşu olkələrlə (Suriya, İran və İraq) yaxınlaşma - Türkiyənin xarici siyasətindəki boşluğun doldurulmasıdır", - Kanbolat hesab edir.
Türkiyəli analitikin sözlərinə görə, əlaqələrin korlanmasının dərinləşməsinin qarşısını almaq üçün "Türkiyə və İsrail bir-birlərini daha yaxşı anlamaq üçün ikitərəfli dialoqları genişləndirəcəklər".
"Tarixən Osmanlı İmperiyası, müsəlman və yəhudilər həmişə yaxşı münasibətdə olublar, lakin son yarım əsrdə bu münasibətlər xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşmanın olmadığı üçün korlanıb", - Kanbolat əlavə edib.
Baş nazir Ərdoğan ötən həftə bəyan etmişdi ki, İsrail dinc fələstinlilərə qarşı Qəzza sektorundakı hərbi əməliyyatlarda Sudanın Darfur əhalisinə qarşı törətdiyi cinayətlərdən daha ağır cinayətlər törədib.
Lakin o, həmçinin əlavə edib ki, Türkiyə Suriya və İsrail danışıqlarında yenidən vasitəçilik etməyə hazırdır.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]