Azərbaycan, Bakı, 12 avqust/ Trend , müxbir E.Tariverdiyeva/ Gürcüstanın MDB- dən çıxması ölkəyə və ya onun beynəlxalq münasibətlərinə təsir etməsə də, iqtisadi vəziyyətinə təsir göstərə bilər.
"MDB-dən çıxdıqdan sonra Gürcüstanın xarici siyasəti, Mixail Saakaşvilinin bəyan etdiyi kimi, dəyişikliklərə məruz qalmayacaq, lakin Rusiyanın gürcü diasporu - çoxsaylı və Rusiya və Gürcüstanın siyasi-iqtisadi sisteminə ciddi inteqrasiya etmiş diasporu çətin ki, ölkələr arasında münaqişənin davamlı inkişafına yol verəcək", - azərbaycanlı politoloq, Sosial Layihələr Fondunun prezidenti Rəşad Rzaquliyev Trend -a bildirib.
Avqustun 14-də Gürcüstan parlamenti yekdilliklə respublikanın Müstəqil Dövlətlər Birliyindən çıxmasının lehinə səs verib, "İnterfaks" xəbər verir.
Əvvəllər ölkə prezidenti Mixail Saakaşvilinin çıxış etdiyi təklifi səsvermədə iştirak edən 117 deputatın hamısı dəstəkləyib.
Rusiyalı ekspert Sergey Markedonov əmindir ki, 2001-ci ilədək MDB-də iştirak Gürcüstana vizasız rejimdə iştirak etmək imkanı verib və indiyədək də çoxlarına Rusiya, Ukrayna və digər MDB ölkələrində işləmək imkanı verir ki, bütün bunların da öz iqtisadi əsası olub.
"Lakin siyasət üstünlüyü ələ keçirməyə başlayan vaxt, milli maraqları baxımından Gürcüstanın MDB-də iştirakı ona çox az şey verirdi", - Siyasi və Hərbi Təhlil İnstitutunun Millətlərarası Propblemlər Şöbəsinin rəhbəri Markedonov Trend -a bildirib.
Gürcüstan üzrə britaniyalı ekspert Kseniya Skvortsova da (Ksenia Skvortsova) hesab edir ki, Gürcüstanın MDB-dən planlaşdırılan çıxışı ölkəyə və ya onun beynəlxalq münasibətlərinə əhəmiyyətli təsir edəcək. Lakin ekspertin rəyinə görə, Gürcüstan digər ölkələr kimi iqtisadi baxımdan itki verməyəcək. Onun sözlərinə görə, Gürcüstan həmçinin MDB-dən asılı olmayaraq Azərbaycanla enerji münasibətlərini davam etdirəcək. "Ermənistan və Ukrayna çətin ki, yaxın vaxtlarda MDB-ni tərk etsin. Belə ki, MDB daxilində əksər əlaqələr və layihələr, xüsusilə də iqtisadi layihələr kifayət qədər faydalıdır", - Riskə Nəzarət Mərkəzinin (London) eksperti Skvortsova Trend -a bildirib.
Ukraynalı ekspert Aleksandr Pali razıdır ki, MDB-dən çıxışın Gürcüstan iqtisadiyyatına təsiri olmayacaq. "Ölkə iqtisadiyyatına bombardman nəticəsinə dağıdılmış və bərpası üçün vaxt və müəyyən səylərin zəruri olduğu iqtisadi baxımdan vacib obyektlərin məhvi təsir edəcək", - XİN nəzdində Diplomatiya Akademiyasının Xarici Siyasət İnstitutunun eksperti Pali Trend -a bildirib.
Britaniyalı ekspert hesab edir ki, Gürcüstan xüsusilə də 2006-cı ildə Rusiyanın şərab və mineral sular idxalına qadağa qoymasından sonra artıq bir neçə ildir ki, MDB-dən çıxmaq barədə məsələni nəzərdən keçirir və beləliklə bu o qədər də gözlənilməz deyil. Skvortsovanın sözlərinə görə, indi Gürcüstanın iri ticarət tərəfdaşları Türkiyə, Azərbaycan, Ukrayna və Almaniyadır və buna görə də MDB-dən çıxış ticarətin həcminə əhəmiyyətli təsir etməyəcək.
GUAM-a üzv ölkələr arasında da MDB-yə alternativ qismində daha sıx ticari və siyasi münasibətlər qurulub, ekspert hesab edir. "Əlbəttə, bu Rusiya ilə enerji ticarətinə dair münasibətləri daha da çətinləşdirə bilər, lakin hətta MDB-nin üzvləri bir müddət əvvəl qazın qiymətinin artırılmasından sığortalanmayıblar", - Skvortsova bildirib.
Onun sözlərinə görə, Gürcüstan MDB-nin digər üzvləri ilə zəruri ikitərəfli sazişlər alarsa, o güzəştli şərtlər əsasında bu ölkələrlə ticarəti davam etdirə bilər.
Rəşad Rzaquliyev isə hesab edir ki, Gürcüstanın MDB-nin tərkibindən çıxması və bu ölkənin Rusiya ilə münasibətlərinin qəflətən kəskinləşməsi arasında prinsipial fərq var. Onun sözlərinə görə, birinci tam rəsmi xarakter daşıyırsa, ikinci hər iki tərəf üçün ciddi və zərərli nəticələrə səbəb ola bilər.
Ekspertin rəyinə görə, gürcü siyasi-maliyyə qrupları üçün Rusiya bazarının itirilməsi qəbuledilməz amildir. "Prezident Saakaşvili ya bu faktı nəzərə almalı, ya da öz ölkəsində ciddi siyasi çətinliklərlə qarşılaşmalı olacaq", - Rzaquliyev bildirib.
Ukraynalı ekspert Pali hesab edir ki, Gürcüstanı bu qərara gətirən bir çox amillər var. Onun sözlərinə görə, mümkündür ki, bu, Gürcüstan tərəfdən Rusiya sülhməramlılarının statusunu yenidən nəzərdən keçirmək və böhranın məhz bu şəkildə nizamlanmasında həlledici rol oynamış ABŞ -ın dəstəyini qazanmaq cəhdidir. "Rusiyalıların artıq sülhməramlılar kimi çıxış edə bilməmələri və dəyişdirilməli olduqları barədə bəyanatlar səslənir. Düşünürəm, Gürcüstan ümid edir ki, amerikalılar və Qərb tərəfdaşları ilə əlaqədə Abxaziya və Cənubi Osetiyada sülhməramlı missiyanın formatını dəyişdirmək mümkün olacaq", - Pali bildirib.
Gürcüstanlı ekspertlər isə, Gürcüstanın MDB - dən çıxmaq barədə qərarını müsbət qiymətləndirirlər.
Ekspert Soso Tsiskarişvili hesab edir ki, MDB bir təşkilat kimi rüsvay olub. "BMT Gürcüstanın probleminin həlli məqsədilə dörd dəfə toplaşdığı halda, belə təəssürat yaranıb ki, MDB ya ezamiyyətdə, ya da digər planetdədir", - müstəqil ekspert Tsiskarişvili Trend -a bildirib.
Gürcüstanlı ekspert Arçil Qeqeşidze də Gürcüstan hakimiyyətinin MDB- dən çıxmaq qərarını müsbət qiymətləndirir. "Bu həm siyasi, həm də mənəvi baxımdan düzgün seçim olub", - müstəqil ekspert Qeqeşidze Trend -a bildirib.
Bununla yanaşı, o qeyd edib ki, bu "birdəfəlik akt deyil və onun həyata keçirilməsi üçün təxminən bir illik prosedurdan keçmək lazımdır".
Bu gün Ukrayna Ali Radasına Müstəqil Dövlətlər Birliyinin yaradılması haqqında sazişin ləğvi barədə qanun layihəsi çıxarılıb. Onun müəllifi "Bizim Ukrayna" - "Xalq özünümüdafiəsi" prezidentyönlü fraksiyanın deputatı Yuri Kostenko olub.
Müstəqil Dövlətlər Birliyi SSRİ dağıldıqdan sonra yaradılan təşkilatdır. MDB-yə 12 dövlət daxildir. Gürcüstanıın MDB-də üzvlüyü dövlət başçılarının gürcü dövlətinin başçısı Eduard Şevardnadzenin 1993 - cü il 8 oktyabr tarxili müraciəti ilə əlaqədar qəbul edilmiş 1993 - cü il 3 dekabr qərarı ilə rəsmiləşdirilib. Keçmiş SSRİ ölkələrindən MDB-yə Latviya, Litva və Estoniya daxil olmayıb.
Materialın hazırlanmasında V.Javronkova (Bakı), R.Ağayev (Moskva), N.Kirtsxaliya (Tbilisi), Z.Novosvitski (Kiyev) iştirak ediblər.
Müəlliflə əlaqə saxlamaq üçün elektron ünvan - [email protected]