Azərbaycan, Bakı, 10 sentyabr / Trend , müxbir V.Javoronkova /
Azərbaycan, Rusiya, Türkmənistan və Qazaxıstan dövlət başçılarının iştirak edəcəyi Aktauda keçiriləcək qeyri-rəsmi sammit regional əməkdaşlığın fəallaşması üçün vacibdir. Rusiyanın MDB və Mərkəzi Asiya ölkələri üzrə eksperti Stanislav Pritçin belə hesab edir.
Rusiya, Qazaxıstan, Türkmənistan və Azərbaycan liderləri şənbə günü Aktauda baş tutacaq qeyri-rəsmi sammitdə iştirak edəcəklər. Görüş iştirakçılarının bir sıra məsələlər üzrə fikir mübadiləsi həyata keçirmələri gözlənilir, lakin bu zaman hər hansı bir sənədin qəbul edilməsi planlaşdırılmır.
"Sammitin müsbət aspekti Müstəqil Dövlətlər Birliyi çərçivəsində Xəzəryanı dövlətlərin əməkdaşlığının fəallaşmasıdır", - Trend -a müstəqil politoloq Pritçin bildirib.
"Müstəqil qəzet" icmalçısı Pritçinin sözlərinə görə, prezidentlərin İran lideri olmadan qeyri-rəsmi görüşdüyü belə əməkdaşlıq formatından ilk dəfə bu sammitdə istifadə olunacaq. Xəzər regionunda ən yüksək səviyyədə iki sammit Aşqabad və Tehranda keçirilib.
Pritçinin sözlərinə görə, faktiki olaraq Azərbaycan, Qazaxıstan, Türkmənistan və Rusiya MDB-dən başqa heç bir yerdə birgə təmsil olunmayıblar.
"MDB-də iqtisadi komponent vacib rol oynamır", - politoloq belə hesab edir.
"Xəzər İqtisadi Əməkdaşlığı Təşkilatı yaranarsa, o zaman bu, Azərbaycan, Qazaxıstan və Türkmənistanın eyni vaxtda iştirak edəcəyi ilk təşkilat olacaq və bu, iqtisadi məsələləri, misal üçün Azərbaycanla Türkmənistan arasındakı məsələləri həll etməyə kömək edəcək, yəni bu, əməkdaşlıq meydanıdır", - Pritçin belə hesab edir.
Lakin İran artıq bu sammitin keçirilməsinə dair narazılığını bildirib.
Bütün Xəzəryanı dövlətlər üçün əsas məsələ Xəzərin statusunun müəyyən edilməsidir.
"Xəzərin hüquqi statusu üzrə hər hansı bir qərar bütün Xəzəryanı dövlətlərin konsensusunu tələb edir, əks halda o qəbul edilməyəcək", - İranın Xəzər dənizi üzrə xüsusi nümayəndəsi Mehli Səfəri Qazaxıstanın sammit keçirmək niyyəti haqqında bəyanatından sonra bildirib.
Pritçinin fikrincə, bu, dövlət başçılarının görüşünün təşəbbüskarı olan Rusiya və Qazaxıstan tərəfindən tamamilə düşünülmüş strategiyadır.
Onun fikrincə, bu, İranın Xəzərin bölüşdürülməsi üzrə sektor prinsipini qəbul etməsi məqsədi ilə atılan addımdır. Çünki İran bunun açıq şəkildə əlehinədir.
"Ümid edirəm ki, görüşün bu formatı mülayim psixoloji təzyiqlərə şərait yaradacaq, İranın Xəzər məsələsində kompromisə getməsinə təkan verəcək", - ekspert bildirib.
Pritçinin sözlərinə görə, sammit həmçinin Azərbaycan və Türkmənistan münasibətləri nöqteyi nəzərindən çox vacibdir. Belə ki, hər iki ölkənin prezidentləri qeyri-rəsmi şəkildə görüşəcəklər.
Eyni zamanda, Aktuadan sonra prezidentlərin Berdimuhammedovun dəvəti ilə Türkmənistana səfər edəcəkləri planlaşdırılır.
Məqalə müəllifi ilə əlaqə ünvanı: [email protected]