Arye Qut, Trend -un Qüdsdəki xüsusi müxbiri
Suriya paytaxtının cənub ətrafında, beynəlxalq aeroport yaxınlığında və təhlükəsizlik qüvvələrinin Sidi Kadaddakı kazarmalarının yerləşdiyi Mahlək küçəsində avtomobilə 200 kq partlayıcı maddənin qoyulması və baş vermiş terror aktı nəticəsində on yeddi nəfər həlak olub, on dörd nəfərdən çox adam isə yaralanıb.
Suriyanın "Tishrin" qəzetinin rəsmi versiyasına görə, Suriya ərazisinə ərəb dövlətindən (çox güman ki, İraqdan) daxil olmuş maşının sükanı arxasında terrorçu-kamikazde olub.
Müxtəlif ərəb mənbələri dərhal İsrail Mossadını (İsrailin Məxfi Kəşfiyyat Xidməti) günahlandırıblar. "Yediot Ahronot" qəzetinin israilli şərhçisi Ronen Berqmanın fikrincə, ilk baxışdan bu şərti refleks kimi görünür. "Bununla bərabər, partlayışın baş verdiyi ərazi, İranın fəaliyyət mərkəzidir. Orada, Tehranın Dəməşqdəki kəşfiyyat şəbəkəsi daxil olmaqla, İranın agentlik və təşkilatlarının ofisləri var", - israilli ekspert qeyd edib.
İranın Dəməşqdəki kəşfiyyat şəbəkəsi böyük əhəmiyyətə malikdir, belə ki, o, "Hizbullah"ilə əməkdaşlığın koordinasiyasına məsuliyyət daşıyır. Güman etmək olar ki, bu, ölkəyə davam etməkdə olan Suriya müdaxiləsinə etiraz edən livanlı elementlərin törətdiyi terror aktıdır.
İndiyədək heç bir təşkilat partlayışın törədilməsi üzrə məsuliyyəti öz üzərinə götürməyib və Suriyanın rəsmi şəxsləri kimlərisə təqsirləndirməyiblər. 17 nəfərin həyatına son qoymuş terror aktı, Suriya Ərəb Respublikasının tarixində 80-ci illərin əvvəlindən bugünədək baş vermiş ən böyük partlayışdır.
Bəşər Əsəd rejiminin rəsmi qəzeti "Tishrin"bildirir ki, terror aktı "Suriyanın beynəlxalq arenaya qayıtmasına əks çıxan, ölkəni yenidən təcrid etmək və cəzalandırmaq istəyən"qüvvələr tərəfindən törədilib. Bir neçə partlayış və Suriya generallarının qətli faktları göstərir ki, nə vaxtsa Yaxın Şərqin ən sabit ölkəsi hesab edilən, liderləri müxalifətin hər hansı hərəkətlərinə layiqincə və aqressiv cavab verən və küçələri məxfi casuslarla dolu olan Suriya, kifayət qədər zəifləyib. Beləliklə, Suriya prezidenti Bəşər Əsəd ərəb və beynəlxalq ictimai fikrində nüfuzunu itirir və öz gəmisini idarə etməyi bacarmayan hesab edilir.
Suriya terrordan İsrailə təzyiq vasitəsi kimi istifadə edir. Xüsusilə də, Suriya və Livanda fəaliyyət göstərən iranmeylli terror təşkilatı "Hizbullah"arasında münasibətləri xatırlamaq yerinə düşər. Burada onu bilavasitə maliyyələşdirən İranın adını çəkmək lazımdır. İrandan pul, silah- sursat Suriyanın beynəlxalq aeroportu vasitəsilə gedir. Ötən il Suriya prezidentinin tərcümeyi - halını nəşr etdirmiş israilli ekspert Eyal Zisser deyib ki, şənbə günü Dəməşqdə baş vermiş partlayış, məhz Əsəd rejiminə işarədir. "Terror aktının arxasında kimin durmasından asılı olmayaraq, bu hadisənin əhəmiyyəti aydındır. Dəməşq artıq təhlükəsiz yer deyil və Əsəd bir vaxtlar dəstəklədiyi terrorun radikal siyasətinin bəhrəsini görəcək", - israilli professor çərşənbə axşamı "Hayom"qəzetində yazıb. Zisserin fikrincə, İsrail və ABŞ - ın İraqdakı maraqlarının əleyhinə yönəlmiş Livan və Fələstin Muxtariyyətindəki terrorizmi açıq-aşkar dəstəkləyən Əsəd, indi onun özünə və rejiminə qarşı istiqamətlənmiş radikal fundamental terrorşuluqla mübarizə aparmağı bacarmalıdır.
Londanda ərəb dilində nəşr edilən "Əş-Şərq əl-Ausat"qəzeti xəbər verib ki, Dəməşqdəki terror aktının məqsədi Suriya hərbi kəşfiyyatının rəhbəri Asif Şaukət olub. Məqalədə bildirilib ki, partlayış, "Hizbullah"ın xüsusi xidmət orqanlarının rəhbəri İmad Muqniyyəni sonuncu dəfə sağ görmüş Şaukətə qarşı sui-qəsd ola bilər. Beləliklə, güman etmək olar ki, terrorun təşkilində, rəhbərlərinin aradan götürülməsində Dəməşqdən şübhələnən Muqniyyə tərəfdarlarının əli olub.
Suriya hələ də ABŞ Dövlət Departamentinin tərtib etdiyi beynəlxalq terrorizmi dəstəkləyən ölkələr siyahısındadır. Vaşinqtondakı hökumət ekspertləri hesab edirlər ki, bu ölkənin hakimiyyəti, HƏMAS , "Hizbullah"və "İslami Cihad"daxil olmaqla, Yaxın Şərqin ekstremist qruplaşmalarına yardım göstərməkdə davam edir. Ağ Ev dəfələrlə bəyan edib ki, İraqdan sonra növbəti hədəf Dəməşq və Tehran ola bilər.
ABŞ Nümayəndələr Palatasının Yaxın Şərq və Cənubi Asiya üzrə Alt Komitəsinin sədri Bencamin Gilman bildirib ki, Suriya 2001-ci il sentyabrın 11- də ABŞ - da baş vermiş terror aktlarını pisləsə də, onun rəhbərliyi ölkə daxilində və Livanın onun nəzarəti altında olan ərazilərindəki terror təşkilatlarını ört-basdır edir və maliyyələşdirir. Gilmanın sözlərinə görə, Dəməşq ötən il "Əl-Qaidə"nin 150 - 200 terrorçusuna Livanın cənubunda yerləşən Fələstin qaçqınlarının düşərgəsində məskən salmağa icazə verib. O güman edir ki, Suriya dünyəvi dövlət kimi, "Əl-Qaidə"fundamentalistlərinin baxışlarını, çətin ki, bölüşsün, lakin Suriya "Əl-Qaidə"rəhbərliyi ilə sıx əməkdaşlıq edən "Hizbullah"partiyasından olan ekstremistlərin fəaliyyəti ilə birləşib.
Terrorizm - nifrət deməkdir. Əsəd uzun illərədən bəri, pul və silahla bəslədiyi bu nifrətin qarşısında dura biləcəkmi?- salına, Suriya şirinin (əsəd ərəb dilindən tərcümədə şir deməkdir) sözü ilə cavab vermək lazımdır: "Terrorizm üzərində tam qələbəyə nail olmaq qeyri -mümkündür. Terrorizm, korrupsiya kimi, həyatımızın ayrılmaz hissəsidir. Biz ona qarşı yalnız mübarizə apara bilərik, lakin yadda saxlamalıyıq ki, elə problemlər var ki, onların həlli heç vaxt tapılmayacaq".