Azərbaycan, Bakı, 24 yanvar /Trend, müxbir E.Tarıverdiyeva/
Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin Soçidə Rusiya Prezidentinin təşəbbüsü ilə birgə bəyanatı razılaşdıraraq imzalamaları müsbət məqamdır. Bu barədə çərşənbə axşamı Trend-ə Beynəlxalq Böhran Qrupu Avropa proqramları üzrə direktoru Sabina Freyzer deyib.
"Azərbaycan və Ermənistanın Rusiyanın vətəndaş cəmiyyətinə dəstək göstərilməsi və inamın möhkəmləndirilməsi və dialoqun qurulmasına kömək barədə təklifi üzrə razılığa gəlmələri yaxşıdır", - Freyzer prezidentlərin Soçidəki onuncu görüşünün yekunlarını şərh edərkən deyib.
Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan prezidentləri İlham Əliyev, Dmitri Medvedev və Serj Sarkisyan bazar ertəsi Soçidə üçtərəfli formatda 10-cu görüş keçiriblər. Görüş nəticəsində prezidentlər birgə bəyanat qəbul ediblər.
"Prezidentlər bəyan ediblər ki, intensiv danışıqlar nəticəsində Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasının əsas prinsiplərinin razılaşdırılmasında irəliləyiş əldə edilib. Sülh sazişinin hazırlanmasına keçidin vacibliyi diqqətə alınmaqla Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri indiyə qədər aparılan işlər nəzərə alınmaqla, əsas prinsiplər üzrə razılıqların əldə edilməsini sürətləndirməyə hazır olduqlarını bildiriblər", - sənəddə deyilir.
Bəyanatda qeyd edilir ki, prezidentlər təsdiq ediblər ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması kontekstində etimadın möhkəmləndirilməsi addımlarından biri tərəflər arasında humanitar əlaqələrin inkişafıdır. Bununla əlaqədar olaraq, Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri gələcəkdə ziyalı, elmi və ictimai dairələrin nümayəndələri arasında dialoqun qurulmasına dəstək verməyə hazır olduqlarını bəyan ediblər.
Freyzerin sözlərinə görə, vətəndaş cəmiyyətinin təşəbbüsləri vacibdir, lakin onlar adətən prezidentlərin razılığını tələb etmir.
"Ola bilsin ki, indi iki ölkə prezidentinin bunu etməsindən sonra ötən dəfə Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı və erməni icmaları, eləcə də ümumiyyətlə, ermənilərlə azərbaycanlılar arasında görüşlərin təşkili zamanı olduğu kimi, heç bir siyasi maneə qalmayacaq. Bu cür görüşlər müstəqil olmalı və hakimiyyət tərəfindən təşviq olunmalıdır", - o deyib.
Lakin Freyzer hesab edir ki, əldə olunan nəticələri birmənalı qiymətləndirmək olmaz, çünki prezidentlər münaqişənin nizamlanmasının əsas prinsipləri haqqında 2005-ci ildən danışırlar və onlar artıq bir neçə dəfə razılaşmaya yaxın olublar.
Onun sözlərinə görə, məlumdur ki, snayperlərin qoşunların təmas xəttindən çıxarılması və gərginliyin gözlənilməyən eskalasiyasına yol verməmək üçün atəşkəs rejiminin pozulmasının qarşısının alınması mexanizminin yaradılması kimi tədbirlər də razılaşdırılmayıb.
"Təəssüf ki, növbəti 18 ay ərzində danışıqlarda əhəmiyyətli irəliləyiş gözləmək olmaz, çünki bu dövrdə bilavasitə Azərbaycanda, Ermənistanda və ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədr ölkələrində seçkilərə hazırlıq gedəcək", - Freyzer deyib.
Onun sözlərinə görə, bu dəfə bütün tərəflərin ən sonda bağlanacaq sazişin həyata keçirilməsinə başlamağa hazır olması üçün etimad tədbirlərinin və dialoqun ölçülərinin geniş şəkildə möhkəmləndirilməsi və münaqişənin həlli üzrə mümkün hərbi ssenarinin qarşısını almaq məqsədilə bütün təşəbbüslərdən istifadə edilməsi vacibdir.
"Gərginlik artır və Beynəlxalq Böhran Qrupunun bir il əvvəl öz məruzəsində qeyd etdiyi kimi, biz orta və uzunmüddətli perspektivdə müharibənin bərpasının real ehtimallarına malikik. Çünki münaqişə tərəfləri danışıqlara inamını itirir, getdikcə daha çoxlu sayda silahlar alır, ritorika isə getdikcə daha da qızğın olur və Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərinin qayıdışına heç bir cəhd yoxdur. Belə müharibə region üçün dağıdıcı nəticələri ola biləcək bir çox təhlükələrə malikdir", - Freyzer deyib.
İki Cənubi Qafqaz ölkəsi arasında münaqişə 1988-ci ildə Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddiası irəli sürməsi zəminində yaranıb. Azərbaycan torpaqlarının iyirmi faizi, yəni Dağlıq Qarabağ ərazisi və bu əraziyə bitişik yeddi rayon Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altındadır. 1994-cü ildə tərəflər atəşkəs rejiminə dair razılaşma əldə ediblər və o vaxtdan bəri ATƏT-in Minsk qrupunun himayəsi altında, Rusiya, Fransa və ABŞ-ın həmsədrliyi ilə hələ də nəticəsiz sülh danışıqları aparılır.
BMT Təhlükəsizlik Şurasının Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların azad edilməsinə dair qəbul etdiyi dörd qətnaməni Ermənistan bu günə qədər yerinə yetirməyib.